mandag 22. juni 2020

Saglik Bakani Bent Høie, neden ilk defa elinde 1 metre tutarak gazetecilere konustu? Korona 1 metre dinlemeye devam ediyor mu?


Bu hafta Norveç biraz daha açıldı ama, hem Norveç Sağlık Bakanı Bent Høie, hem de Oslo Yerel Sağlık Bakanı Robert Steen, uyarılarla geldiler. Birbirinize yaklaşmayın, dediler. Bent Høie, Çarşamba günkü TV basın toplantısına, elinde tahta bir metre tutarak çıktı. “Gevşemeyelim, çünkü virüs hala ortalıkta,” dedi. Robert Steen de aynı şeyleri söyledi. Norveç’teki vakaların % 70’i Oslo’da görülüyor. Hala yaşlı bakım evlerinde virüs var, dedi.

 Başkaları mesafeye dikkat etmiyor diye biz de etmeyelim diyemeyiz. Özellikle gençleri uyarıyorum. Sağlık bakanlarının önerilerini dinleyicilerimize* tekrarlayalım:


  • ·      Başkalarıyla aramızda mutlaka en az 1 metre olması gerekiyor
  • ·      Birisi yanımıza 1 metreden çok yaklaşırsa, gülümseyerek elimizle mesafeyi hatırlatmalıyız
  • ·      Eller hep sabunla veya antibac’la temiz tutulacak
  • ·      Kendimizde hastalık belirtileri gördüğümüzde eve kapanıp, korona testi yaptıracağız.

Sayılar

Norveç’te durum genel olarak iyi olsa da, Haziran başında ve son hafta yine yeni korona vakaları görülmeye devam ediyor. Su ana kadar toplam 8 708 kişide korona görülmüş durumda. Toplam 915 kişi korona yüzünden hastaneye yatırıldı. Bunlardan 221’i yoğun bakımda tedavi gördü. Toplam 244 kişi öldü. Su anda yoğun bakımda tedavi gören hasta sayısı 6. [1]

Bu arada İsveç’te koronadan su ana dek 5053 kişinin olduğunu, bu sayının diğer kuzey ülkelerinde ölen kişi sayısının toplamının (1100) neredeyse 5 katı olduğunu belirtelim. Geçtiğimiz hafta da, İsveç’in kuzeyindeki Gällivare şehrinde, aniden korona vakası sayısında beklenmeyen büyük bir artış olunca, şehirdeki önlemler arttırıldı. [2]

Italya’da 60 yasin üzerinde 30 000 kişi hayatını kaybetti. Bugünkü gazetede hem anneannesini hem dedesini kaybetmiş bir İtalyan ailesinin haberi var. Gerçekten çok üzücü!

 Test konusunu merak etmiştik hatırlarsan. Bu konuda SV’li milletvekili arkadaşım Nicholas Witkinson, hükümete bir soru önergesi vererek, ”Neden daha önceden belirtilen oran yerine çok daha az korona testi yapıldığını, neden oranın % 5 yerine % 1,5 olduğunu?” sordu. Sağlık Bakanı Høie, bu soruya 16 Haziran’da verdiği cevapta, ”su an için % 1,5’luk kapasitenin yeterli olduğunu, ancak tüm illere % 5’lik bir kapasiteye cikabilmeye her an hazır olmalarını istediklerini,” belirtiyor. [3]

Hastaligin bulaşma izini sürmek için kullanilacak Smittestopp-app’ine şimdilik ara verildi. Çünkü Datatilsynet, FHI’nin bu “app” aracılığıyla kişisel bilgiler toplamasını uygun bulmadı. Şimdi bu app’da değişiklikler yapılması bekleniyor.

Sevindirici bir haber olarak, Oxford-İngiltere’de, koronadan ciddi şekilde hastalananlarda ölüm oranını düşürecek olan bir ilaç bulunduğu (Dectancyl) müjdesini de verelim[4].

 

Oslo

Iki hafta önce ırkçılığa karşı, 12-15 000 kişi Stortinget’nin önündeki gösterilere katılmıştı. Dün de Mortensrud’de kısa adı SİAN (Stopp islamiseringen av Norge) olup, güya Norveç’in İslamlaştırılmasına karşı olan grup gösteri yapınca, onun karşısına çıkan göstericiler, konuşanlara yumurta vs. atarak, yuhalayarak karşılık verdiler. Bu haklı gösterilere katılanların, korona önlemlerini aldıklarını umuyorum. Çünkü bildiğiniz gibi, Haziran başındaki 10 yeni koronadan 4’ü, Søndre Norstrand bölgesinde görülmüştü[5].

Geçtiğimiz Salı günü, Oslo’daki Furusethjemmet yaşlı bakım merkezinin iki çalışanında korona görüldü. Yani risk hala sürmekte.

 Ama Oslo, gösterilerle, açılan restoranlar ve kafelerle tekrar eski haline dönmekte. Barlar yine sabah 3’e kadar servis yapabilecekler. Şimdiye kadar korona önlemleri konusunda çok başarılı oldukları için, herkesin evlerde veya parklarda daha az kontrollü bir şekilde içmesindense, barlarda içmesinin daha iyi olacağı düşünüldüğü için bu gelişme oldu.

 Oslo yavaş yavaş açılırken, belediye çalışanları, Ağustos ortasına kadar evden çalışmaya devam edecekler. 50 bin kusur çalışan toplu taşıma kullanırsa, çok zor olur elbette.
 Plajlarda kısıtlama yok. Otobüslere şimdilik kontrol koymayı düşünmüyoruz. Ama Oslo yerel başbakanımız, “byrådsleder” Raymond Johansen, yazın otobüslere kontrol konabileceğini belirtti.



Çocuklar ve gençler

Profesyonel spor aranjmanlari ve spor merkezleri açılmakla birlikte, amatör futbol ve spor aranjmanları 1 Eylül’e kadar başlamayacak. Bu konuda hükümetin üzerinde büyük baskı var, ancak biz de Oslo Belediyesi olarak devletin getirdiği kuralları destekliyoruz. Çünkü salgının yeniden hortlamasının hepimizin üzerindeki maliyeti çok büyük olabilir.

 Bu hafta Belediye Meclisinde yenilenen 2020 bütçesiyle (“revidert budsjett”) [6] Oslo’da bu yaz çocuklar ve gençlere tam 81 milyon kron ayırıyoruz. Bu para özellikle gençlere yaz işi yaratmak için ve semtlerde (bydelene) gençlere yönelik spor ve diğer yaratıcı aktiviteler için kullanılacak. Bu arada, son radyo konuşmamızdan sonra, Oslo’nun yerel eğitim bakanı, parti arkadaşım Inga Marte Thorkildsen’e, bu faaliyetler konusunda tüm gençlere mutlaka çok iyi bilgi verilmesini, semtlerdeki faaliyetler konusunda gençlere okullardan da bilgi verilmesini ilettim.

 Yüzme havuzları, Frognerbadet açıldı. Bø su eğlence merkezi 4 Temmuz’da açılıyor. açıldı. Koronanın sudan geçmediği söyleniyor. Yalnız buralarda da 1 metre mesafe gibi önlemlerin alınması lazım.

 Konserlerde ve profesyonel futbol karşılaşmalarında izleyici sayısı 200’e kadar çıkabilecek.

 Yurt dışına seyahat

Şu anda Norveç, Avrupa’nın sınırlarını en çok kapamış ülkesi. [7] Sadece İzlanda, Finlandiya ve Danimarka’ya, dönünce karantinaya girmeden gitmemize izin var. Geçen haftalarda Danimarka’da Kopenhag’da kalmaya izin olmadığını söylemiştik. Bu hafta bu sırlama kaldırıldı.

 Norveç’in bir ülkeye gidiş gelişleri serbest bırakması için, gidilen yerde, yeni vaka sayısının 100 000 kişide 20’yi geçmemesi, son iki haftada yoğun bakıma yatırılanların 100 000 kişide 0,5 kişiyi geçmemesi ve de pozitif test sonuçlarının % 5’i geçmemesi gerekiyor. Pek çok ülke gibi Türkiye’de de bu kriterler yerine gelmediği için, Türkiye de hükümetin gidilmesini önermediği ülkeler arasında yer alıyor.

 Almanya’da yayınlanan korona haritasına göre, Avrupa ülkeleri arasında sadece İsveç “kırmızı”. Bu da İsveçlileri çok kızdırıyor[8]:

Sonuç olarak Norveç’ten yurt dışına seyahat konusundaki kurallarda bu hafta pek bir değişiklik yok. Yurt dışına çıkma yasağı yok ama hükümet hala İskandinavya hariç, diğer ülkelere gidilmemesini istiyor. Eğer giderseniz ve gittiğiniz ülkede koronadan ötürü başınıza bir şey gelirse, size yardım edemeyebiliriz, diyor. Ayrıca gidilirse, dönüşte evde 10 gün karantinada kalmak zorunlu.

 Peki öyleyse neden Oslo’dan diğer ülkelere, örneğin Türkiye’ye uçuşlar başladı? diye sorabiliriz. Bence bu noktada devletin sağlık öncelikleriyle, uçak şirketlerinin ekonomik kazanç öncelikleri çelişiyor. Devlet, doğal olarak, Norveç’e yurt dışından korona gelmesini önlemek istiyor. Uçak şirketleri ise yeniden para kazanmaya başlamak istiyor. Bu durumda alacağımız kararın sorumluluğu bize düşüyor. Yurt dışına, örneğin Türkiye’ye gidersek, her türlü riski alarak ve dönüşte karantinaya girmeyi kabul ederek gitmeliyiz.

 Oslo Yerel Yönetimi başkanı Raymond Johansen, özellikle Oslo’luları yurt dışına seyahat etmemek konusunda uyardı. Yurt dışına gidilmeyip Oslo’da kalınacak bir yaz varsa, o da bu yaz! dedi.

 Dönüşte karantina zorunluluğu olmadan hangi ülkelere gidilebileceğinin listesi her iki haftada bir yenilenecek. Listenin bundan sonra ilk yenilenme tarihi bu Perşembe günü, yani 25 Haziran.

Aftenposten’da bugün “Türkiye’de korona” haberi

Aftenposten gazetesi bugün Türkiye’de koronayı haber yapmış. Türkiye’nin zaten ekonomik açıdan zor durumda olduğu söylenen Türkiye’nin, korona konusunda orta bir yol izlediğini yazıyor muhabir Tor Arne Andreassen: 65 yaş üstü ve 18 yaş altındakiler evde tutulup, çalışma yaşındakilerin işlerine gidip geldiği bir orta yol. Bu, Türkiye’de 1 milyonda 57 kişilik bir ölüm oranı vermiş. Norveç’tekinden (45) sadece birazcık yüksek. Dolayısıyla Türkiye’nim koronayla mücadelede başarılı olduğunu belirtiyor gazeteci.

 Sonra 9 Haziran’da her şeyin serbest bırakıldığını, 11 Haziran’dan itibaren uluslarası seyahatlerin de serbest olacağını ekliyor. Ancak bu açılmadan sonra, günlük vaka sayısının 800’den 1500’e çıktığını, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın, bu rakam 2000’e çıkarsa tekrar sıkı önlemler alınacağını söylediğini belirtiyor.

 Bildiğiniz gibi, geçtiğimiz Çarşamba günü, İstanbul ve diğer 44 ilde, sokağa çıkarken maske takma zorunluluğu koydu.

Krizin ekonomik sonuçları

Sağlık krizinin, ekonomik kriz haline dönüşmesi tehlikesi devam ediyor. İşsizliğin korona öncesindeki seviyeye dönmesi zaman alacak.

 Norveç’te turizm koronadan çok kötü etkileniyor. Norveç’in batısındaki, Bergen, Stavanger, Ålesund, Stranda (Geiranger), Lofoten, Aurland, Stryn ve Longyearbyen gibi, dev seyahat gemilerinin uğradığı liman şehirleri, turist gelmemesinden yakınırken, çevre yanlıları, bu bölgelerin biraz nefes almasından hoşnut. [9]

Koronadan ötürü işinden ayrılmak zorunda kalanların yarısı işlerine dönmüş durumda. Bunların çoğunluğunu kuaförler, daha sonra orta çoğunluğunu dişçiler, restorant calsianlari, en az kısmını da otel, seyehat ve ulaşım sektöründe çalışanlar oluşturuyor. Bu sektörler de yavaş yavaş normale döndükçe, işsizlerin işlerine geri dönebileceği umuluyor ama, dediğimiz gibi, krizin ekonomik blancosu yüksek oranda işsizlik olarak uzunca süre kendini göstereceğe benziyor.

* Bu konusma, 21 Haziran 2020'de, Norvec'te yerel yayin yapan Radyo Inter FM'de kullanilmistir.



[2] Aftenposten, 20 Haziran.
[4] Aftenposten, 19 Haziran
[5] Aftenposten, 21 Haziran
[6] Aftenposten, 19 Haziran
[7] Aftenposten. 19 Haziran
[8] Aftenposten. 19 Haziran
[9] Aftenposten, 20 Haziran

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar