Norvec'ten korona raporu - 4

Ağaçların yeşermeye başladığı bu bahar akşamında, tüm dinleyicilere sağlık ve afiyet diliyorum. Ramazan aylarını kutluyorum. TBMM’nin 100. yılını doldurduğumuz geçmiş 23 Nisan Çocuk Bayram’larini da kutluyorum.

Norveç ve Oslo’da Korona ile bilgilerimizi güncelleştirmeye bu akşam da devam edeceğiz. Dinleyicilerimizin sorularına da cevap vermeye çalışacağız. Bugün sizlerle:

 - Norveç genelinde ve Oslo özelinde salgın hakkında sayılarla güncelleme

 - Ramazan ayında özellikle dikkat etmemiz gereken konular

 - Ana okulları ve ilkokullardaki gelişmeler

 - Oslo Belediyesi'nin aldığı önlemler

 - Ekonomik haberler konularındaki bilgileri paylaşacağız.

Bu bilgileri Norveç basınında ve diğer resmi organlar aracılığıyla edindiğinize kuşkumuz yok, ama haftaya böyle bir genel bakışın da, anadilimizde üzerinden gitmenin de özel bir faydası oldugunu umuyoruz.

Norveç genelinde ve Oslo özelinde salgın hakkında sayılarla güncelleme
Önce dünyaya bakalım: 25 Nisan itibariyle 192 000 ölü, 2,7 milyon kişide virüs vakası var. Aşı çalışmaları tüm dünyada son hızla devam ediyor. Aşılar insan üzerinde test edilmeye başlanıyor bile. Normalde bir aşının gelişmesi 7 ila 20 yıl alıyor. Mesela AIDS’e karşı aşı hala bulunmuş değil. Yine de aşının 2021 Sonbahar’indan önce yetişmeyeceği tahmin ediliyor.

Norvec’te ise hala dikkatli olmamız gereken ama olumlu  bir sürecin içindeyiz diye düşünüyorum. Yeni covid 19, yani korona vaka sayısı düşmeye devam ediyor. Bu hafta, yani 16. hafta itibariyle yeni vaka sayısı 500. Bu sayı, geçen hafta 750, en çok olduğu hafta olan 13. haftada ise 1750 idi. Yani getirilen önlemlerin ise yaradığını hala görmekteyiz.

Koronadan hayatını kaybedenlerin sayısı ise 200. Bunların % 60’i yaşlı bakım evlerinde (“sykehjem”) oldu. 

Hastanede yatan toplam hasta sayısı 24 Nisan itibariyle 120. Bunların 56’si yoğun bakımda. Norvec’te toplam hazır yoğun bakım ünitesi sayısı 289. Bu sayı 925’e kadar çıkarılabilecek durumda. Yani şimdilik sağlık kapasitesi yeterli durumda.

Virüsün yabancı kökenli vatandaşlar arasında daha yüksek oranda görüldüğünü biliyoruz. Ancak güzel bir haber olarak belirtmeliyiz ki, bu oranda da ciddi bir düşme görülmeye başlandı. Özellikle Somalililer arasında yüksek bir orana ulaşan bu sayı, 13 Nisan’dan yani Paskalya’dan önceki hafta 125 yeni vaka iken, bu hafta yeni vaka sayısı 34’e düştü. Türk kökenliler arasında toplam vaka sayısı 47’nin altında olmalı ki, örneğin Somalililerde toplam vaka sayısının 425, Pakistanlılar arasında 140, Danimarkalılar arasında 47 olduğu görülen Devlet Istatistik Burosu’nun yayınladığı istatistikte Türkiye kökenlilerin sayısı görülmüyor:

 

Halk Sağlığı Enstitüsü (FHI) araştırma planı 

Halk Sağlığı Enstitüsü (FHI) araştırmalarını “süper bulastiricilar” (superspreder) üzerine de yoğunlaştırmış durumda. Çünkü görünen o ki bazı kişiler korona virüsünü daha çok kişiye yayma özelliğine sahip. 

 FHI’nin araştırma planı şöyle:
 • Alınan tedbirlerin faydası ve sonlandırılan tedbirlerin sonuçları (örneğin yuva ve okulların açılması) sürekli olarak analiz ediliyor
 • Haziran’a dek, kendinde korona belirtileri görülmeyen kişilerin virüsün yayılmasında nasıl bir rol oynadıkları
 • Testlerle “gizli yayilma”nin ne derece önlenebileceği
 • Iki ay içinde Norvec’te kaç kişinin bağışık olduğunu
 • Haziran ayı içinde virüs bulaşmış birinin bağışıklık kazanıp kazanmadığını, anlayacaklar.
 

Ramazan ayında özellikle dikkat etmemiz gereken konular
Bu konuda Oslo Belediyesinin yayınladığı, bir video var. Bu videoda Oslo’nun ”Calisma, Sosyal Hizmetler ve Çok kulturluluk” yerel bakanı (Byråd for arbeid, sosiale tjenester og mangfold i Oslo Kommune) Omar Samy Gamal, konuşuyor. 5 tavsiyesi var:

 1. Iftarda toplaamayacagimiz için, video sohbetiyle iftar yapın.
 2. Teravi namazını camide kilamayacagiz ama evde kılmaya izin var! ☺
 3. Alışverişi yoğun saatlerde yapmayın, günün değişik saatlerine yayın ki yığılma olmasın.
 4. Yaşlılara ve hastalara ilgi gösterelim.
 5. Çocuklarınızla korona konusunu konuşun. Sorularına cevap vermeye çalışın.

Ana okulları ve ilkokullardaki gelişmeler
 

Geçtiğimiz hafta Oslo’da ailelerin % 40’i çocuklarını yuvaya yollamadığı belirtiliyor. Ama semtler arasında çok fark görünüyor. Oslo’nun doğusundaki ailelerin çocuklarını yuvaya gönderme konusunda Oslo’nun batisindakilere göre daha dikkatli davrandığını görüyoruz. örneğin Stovner’de çocuklarını yuvaya göndermeyen ailelerin oranı çok yüksen, tam % 80!

Önümüzdeki hafta ilkokullar açılacak. Norveç, Iskandinavya’da okulların hala kapalı olduğu son ülke. Danimarka 15 Nisan’da açmaya başladı. Finlandiya 24 Mart’ta açtı. Izlanda ve Isvec’te kapanmadı zaten. Norvec’te yarın 250 000 1.sınıf ila 4. sınıf öğrencisi okula başlayacak. Yapılan analizlere göre bunun virüsün yayılmasına çok az ya da hiç etkisi olmayacak. 70 gün içinde maksimum 5000 yeni vakaya yol açacak. Ama Oslo’da R sayısı 1’e çok yakın olduğu için (0,88) dikkatli olunmalı. Sonuçlar 11-12 Mayis’tan itibaren anlaşılacak.
 

Okula, kendisi risk grubunda olmayan çocuklar hariç, tüm çocuklar gitmek durumunda. Bu konuda da çekinceleri olan aileler var. Çok özel bir durumda olduğumuz için ailelerin kaygılarına saygı duyuyorum elbette. Norvec’te aslında mazeret olmaksızın 10 günden çok devamsızlık olursa, öğrenci okul hakkını kaybediyor. Ama bu özel durumda bu kuralın çok katı bir biçimde uygulanması söz konusu değil. Önemli olan okulla ailelerin iyi bir diyalog içinde olması.
 

Okul zorunlu olduğu için ailelerin çocuklarını okula anaokullarına göre daha yüksek oranda göndermesi bekleniyor. Çocukların okula gitmesi çok önemli tabi ki. Sadece eğitim açısından değil. Çocukların yaşıtlarıyla birarada olması lazım. Bildiğin gibi, okula gitmeyen öğrencilere evde ailelerin eğitim vermesi gerekiyor. Bunun için de ailelerin belli bir eğitim seviyesinde olması lazım. Uzun vadede, bu durum çocukların bilgi dağarcığında büyük farklar oluşmasına yol açabilir!
 

Oslo’da veliler çocuklarını güvenle okula gönderebilir. Oslo Eğitim Bakanı, Inga Marte Thorkildsen, Izlanda ve Isvec’te okulların kapatılmadığını, bu ülkelerde çocuklar arasında yayılma görülmediğini söylüyor.
 

Bydelsmødre (“semt anneleri” diyebiliriz) göçmen annelerden oluşuyor. Alna, Grorud, Stovner, Østensjø, Søndre Nordstrand ve Bjerke semtlerinde organize olmuş durumdalar. 131 anne var. 40 dilde diyalog kurabiliyorlar. Bu hafta Inga Marte ile video görüşmesi yaptılar ve velilerin sorduğu tüm soruları kendisine yönelttiler.
 

Bu arada hükümetin liselerdeki (vgs) yazılı sınavlardan sonra tüm sözlü sınavları da iptal ettiğini hatırlatalım. Privatist sınavları ise gerçekleştirilecek.
 

Ilkokullar icin hazirlanan kılavuzdaki (veileder) önlemlerden bazıları şunlar:

 • 1-4. sınıf öğrencileri için öğretmen başına max. 15 öğrenci

 • “Kohort”, yani öğrenci grupları mümkün olduğunca hep aynı sınıfı kullanacak

 • Aynı gruplar AKS da da beraber olacak.

 • daha çok dışarda olacaklar

 • okula geldiklerinde pek çok değişik noktada toplanacaklar

 • gerekmedikçe veliler okula girmeyecek

 • öğrenciler birbirlerinden yiyecek, kitap, kalem vs. alıp vermeyecek

 • beslenmelerini mümkün olduğunca aynı yerde, mesela sıralarında, yiyecekler.

 • okula oyuncak getiremeyecekler

Diğer haberler 

https://www.oslo.kommune.no/koronavirus/ adresinden belediyenin aldığı önlemlere dair sürekli güncelleştirilen bilgilere ulaşılabilir.

 Oslo Belediyesi'nin bugune kadar aldigi tedbirlerden bazilari:

 • Koronatelefonu acmak

 • Kalp telefonları öğrenciler için (hjertetelefon)

 • Oslo Acil (Legevakt) kapasitesi arttırıldı

 • "Smittevern" tedbirleri getirildi

 • Çoğu belediye çalışanı evden çalışıyor (500 kadar çalışan karantinada)

 • Su anda NAV’in devlet odeneklerinden karşılanıyor şirketlere ve bireylere yardımlar. Sonra belediyenin sosyal yardım vermesi gerekecek.

Gectigimiz Carsamba günü, Oslo Belediye Meclisi (bystyre) korona krizinden sonra ilk kez toplandı. Video toplantısı gerçekleşti. Soru cevap bölümü Facebook üzerinden de yayımlandı. 

Mayıs ayında yemek servisi yapılan yerlerde içki servisi de yapılmaya başlanacak.
 

Oslo Belediyesi uyuşturucu bağımlıları için ek önlemler almaya devam ediyor. Test, bilgilendirme, Storgata/Brugata’daki ”trivselsvekterne” uygulaması geliştirilecek, Semtlerdeki yardım uygulamaları yeniden açılacak. 9 Nisan’dan beri, karantina ya da izolasyon imkanı olmayanlar ”karantina oteline” yerleştiriliyor. 100 kişi ya da daha çok kişi burada kalabilecek. Su an 10 kişi kalıyor.

Berberler için de kılavuz yayınlandı. Yarın açmaya başlayacaklar.
 

Avrupa’ya sezon işçileri gelmeye devam ediyor. Dublin’e inen ve Bulagristan’dan 198 sezon işçisi taşıyan Ryanair uçağı tıklım tıklım doluymuş. Norvec’e de EØS (Det europeiske økonomiske samarbeidsområde) ülkelerinden sezon işçisi gelmesine 8 Nisan’dan itibaren izin var. Tabi karantina kurallarına uymaları gerekiyor.
 

Norvec’te de işsiz olup devletten gün başına yardım alanları (dagpengemottagere) tarla ve bahcekerde yaz işlerinde çalışmaya teşvik etmek için çalıştıkları saatin yarısını gelir olarak gösterebilecekler. Böylece çalışmak yardım almaktan daha kârlı bir hale gelecek.
 

İşsizlikten ötürü üniversitelere, yüksek okullara başvuru sayısında büyük bir artış var.
 

İş hacminin % 30’dan fazlasını kaybetmiş şirketlerin sabit harcamaları devlet tarafından ödeniyor. Aylık sabit harcamaları 15 000 kronun altında olan küçük işletmeler devletten yardım alamıyor. Bu konudaki devlet uygulamasının değişmesi bekleniyor.
 

Oslo’da Ruter’e 300 milyon yardım veriyoruz belediye olarak. Toplu taşımacılığın işleyebilmesi için. Otobüs ve trikte mesafeye dikkat. Inip binmek için düğmeye basmak gerekmiyor. Şoförler de alinan onlemlerle korunmaya calisiliyor.