Oslo Yerel Yönetimi Başkanı Raymond Johansen, Oslo’nun açılma planının ilk safhasını açıkladı: evlere sadece iki değil, on kişiye kadar misafir gelebilecek... Norveç Sağlık Bakanı Bent Høie ise, iki doz aşıyı da olmuş olan ebeveynler, büyük anneler ve büyük babaların, son aşıdan bir hafta geçtikten sonra çocuklarına, torunlarına sarılabileceği müjdesini verdi... İki doz aşı ne kadar koruyor? Norveç’e gelen bir haftalık aşının tümü Oslo’ya verilsin mi? Ahus Hastanesi’nde son on günde korona hastası yedi kişi hayatını yitirdi. Aşı pasaportu uygulaması ne aşamada?
Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 2 Mayıs 2021’de, Norveç saatiyle saat 21.30, Türkiye saatiyle 22.30’da yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://stream.interfm.no/interfm_hq adresinden dinleyebilirsiniz.
Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz: https://gulay-kutal.blogspot.com/2021/05/norvec-saglk-bakan-iki-doz-as-olmus.html (En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)
Oslo’da hala gecerli olan diger kurallar
Oslo’daki degisik bölgelerde aşılanma ne durumda?
Avrupa birliği ve Norveç’te aşı pasaportu uygulaması başlayacak mı?
1 Mayıs’ı ardımızda bıraktıgımız bu hafta, korona sonrasında neler olması gerektiği tartisma konusu oldu. Sol partiler, korona geçtikten ve toplum yavaş yavaş açılmaya başladıktan sonra, toplumdaki gelir farklarının azalması yönünde daha cok çaba gösterilmesi gerektiğinin ve uluslararası dayanışmanın yerine getirilmesi gerektiğinin altını çizdiler. Uluslararası dayanışma çok önemli, çünkü örnegin İsrail’de 5 milyon vatandaş tümüyle aşıları yapılmışken, Filistinde birkaç bin aşı yapılmış olması adil değil. Bu pandemiden hep birlikte, adil bir sekilde cikmaliyiz!
Utøya’da katliamının üzerinden tam on yıl geçmiş durumda. Bilindiği gibi 22 Temmuz 2011 tarihinde aşırı ırkçı Breivik, Işçi Partisi’nin gençlik kolunun 69 üyesini ve hükümet binalarinda sekiz kişiyi daha öldürmüştü. Dolayisiyla bu seneki 1 Mayıs’a damgasını vuran bir başka konu da, ırkçılığa karşı mücadele idi.
Vaka sayilari
Bir onceki hafta yeni vaka sayisi 3209 iken, bu hafta, yani 17. Haftada 30 Nisan itibariyla Norvec’de yeni vaka sayisi 1399. Oslo’da da 16. Hafta yeni vaka sayisi 899 iken, bu hafta, yani 17. Haftada 30 Nisan itibariyla Oslo’da yeni vaka sayisi 364. Oslo’da 11. Haftada, yani vaka sayısı en yüksek olduğu sırada, bir haftada korona olan kişi sayısı 2500 kişiye yakındı
Hastanede yatan sayisi bir onceki hafta 192 iken bu sayi bugün itibariyle 155. 36 kişi respiratöre baglı tedavi görüyor.
Norveç’te bugüne dek toplam 756 kişi hayatını kaybetti. Bu sayi gecen haftanin 22 kisi uzerinde. Son on gün içinde AHUS hastanesi nde tane ölüm oldu. Bu hastanede yatan toplam 60 kişi hayatını kaybetti.
Hastanelerde ya sağlık evlerinde korona olan 161 kişi icin tazminat davası açıldı.
Oslo’da hafifleyen kurallar
Sali günü Oslo Yerel Yönetimi Baskani Raymond Johansen basın toplantısı yaptı. 9 Kasım’dan beri tamamen kapanmış olan Oslo’nun açılma planını sundu. Bu, aşama aşama gerceklestirilecek bir plan.
Su an içinde olduğumuz birinci aşamada, hafifletilen önlemler sunlar:
Evlere gelebilecek misafir sayisi ikiden ona çıkarıldı.
Dışarıda on kişi bir araya gelebilecek.
Organize spor ve boş zaman faaliyetlerine 20 yaşın altında 20 kişi katılabilecek.
İkinci aşamaya geçip geçemeyeceğimiz önümüzdeki hafta sonunda açıklanacak. İkinci aşamada:
Dükkanlar, mağazalar, alışveriş merkezleri vs açılacak
Kafe ve restoranlar açılacak
Akşam saat 10:00’a kadar içki servisi yapılabilecek
Spor salonları ve benzeri yerler cocuklar ve gençlere açılacak
Müzeler, galeriler vs açılacak
Her seferinde 20 kişi katilmasi sartiyla, boş zaman kulüpleri (fritidsklub) açılacak
Evlilik, ibadet vs gibi törenlere 20 kişi katılabilecek
Bundan sonra da umarız üçüncü ve dördüncü aşamalara da gelinebilir ki, bu aşamalarda da sinemaların, tiyatroların açılması vs gibi rahatlamalar olacak.
Oslo’da hala gecerli olan diger kurallar
Oslo’da bazi önlemler hafifletilmis olsa da siki kurallar devam ediyor:
Okullar açık, ancak kırmızı seviyede.
Boş zaman faaliyetleri işler ve çocuklar için hala kapalı.
Restoranlarda yiyecek ve içki servisi yasak, sadece take-away mümkün.
Marketler ve eczaneler dışında dükkanlar hala kapalı.
Spor merkezleri, tiyatro ve sinemalar kapalı.
Arajmanlar yasak.
Aşı konusundaki gelişmeler
Norveç’te şimdiye kadar iki doz aşı olup, yine de korona olan kisi sayisi 10 000’de 1. Hiçbir aşı koronaya yakalanmayı %100 önleyemese de, korona olunca çok ciddi hastalanmayı önlüyor. Halk Sağlığı Enstitüsü, aşının üç şeye iyi geldiğini söylüyor: birincisi koronaya yakalanmayi önlüyor, ikincisi korona olunursa hasta olmamanı sağlıyor ve üçüncüsü de, ciddi derecede hastalanmayı önlüyor. O yüzden aşı olmak her yönden avantajlı.
Sonbaharda Norveç’e yeni tip aşılar da bekleniyor. Bunlardan bazıları yeni tür bir aşı: DNA aşısı. Bu aşılar arasındaki farkları anlamak isteyenlere, 30 Nisan Cuma günkü Aftenosten gazetesini bakmalarini önerebilirim.
Norveç’te şu ana kadar 1.500.000 aşı yapılmış durumda. Bunların 315 000’ne, ikinci doz da yapılmış durumda. İki dozu da aşı olmuş anne babalar ve büyük annelerle büyük babalarrın, çocuklarına ve torunlarına sarılma izni çıktı! Geçtiğimiz Carşamba günü Sağlık Bakanı, İkinci dozdan bir hafta sonra, cocuklara ve torunlara sarılabilecegi müjdesini verdi.
Oslo’daki degisik bölgelerde aşılanma ne durumda?
Oslo’da aşılama hızda ilerliyor. Değişik bölgelerde değişik asamaya gelmis bulunuyor. Bilindiği gibi öncelik, koronanın en çok yaygın olduğu bölgelere verildi. Buralarda öncelik verilmesi gereken gruplar aşılandiginda, bu bölgelere verilen öncelik durdurulacak. Ve diğer bölgelerdeki risk gruplarına ağırlık verilecek. Bazı bölgelerde hala 65 ila 74 yaş arasında kileri aşı yapılırken, örneğin bir erkek bölgesinde iki haftadır 40 yaş grubuna aşı yapılmaya başlanmış durumda.
Oslo Belediyesi olarak, Norveç’e bir hafta için gelen tüm aşıların, yani 100 000 aşının Oslo’ya verilmesini önerdik. Böylece Oslo’da 45 yaşın üzerindeki herkes bir haftada aşılanmış olur. Oslo Yerel Yönetimi Sağlık Bakanı’nın da ifade ettiği gibi, bu egoistce bir durum gibi görünse de, böyle yaparsak ölüm vakalarının %80’i ve hastaneye yatışların %50’sini önleyebiliriz. O zaman tüm Norveç de daha çabuk açabililir.
Çünkü şu anki aşılama temposu çok düşük. Örneğin önümüzdeki hafta Oslo’ya 26.000 doz aşı gelecek. Bu tempoyla 45 yaş grubunu ancak on hafta sonra yani 2-3 ay sonra bitirebileceğiz. Haziranın sonuna gelmiş olacağız. Bu öneri Oslo’nun Norveç’te bir ana bağlantı noktası teşkil etmesi açısından önem tasiyor. Oslo’da olan her şey Norveç’i etkiliyor ve etkilemeye devam edecek.
Saglikla ilgili diger konular
Pandeminin arkasından yeni bir pandemi bekleniyor: “Ruh sağlığı bozukluğu pandemisi”! Bir uzman heyeti, korona pandemisi sırasında ruhsal sağlık ve bağımlılık konusunu inceleyip bir rapor hazırladı. Rapor, önümüzdeki hafta hükümete teslim edilecek. Bakalim rapor neler gösterecek? Daha önce yapılan bir araştırmaya göre, geçen sene Mart ve Nisan aylarında, toplumda endişe ve depresyon normalin iki-üc katı seviyesindeymis. Zaten uluslarası çalışmalar da bunu doğruluyor. Ne yazik ki, okullar kapanınca zaten sorunlu çocukların sorunları daha da büyüdü. Öğrencilerin yarısı ruh sağlığı açısından sorunlu durumda. Yaşlılar yüksek risk grubu içinde oldukları için izole oldular ve iyice yalnızlaştılar. Pandemiden önce zor durumda olanlar, pandemi sonrasında daha da kötü duruma geldiler. Psikolojik sorunları ya da uyuşturucu bağımlıları olanların tedavileri yarım kaldı ya da ertelendi. Bütün bunlar elbette cok zor sorunlar ve pandemi gectikten sonra bile etkisini sürdürebilecek problemler.
Korona yüzünden evlere kapandığımız bu dönemde, fiziksel aktivite yapmak da çok önemli. Gazetede her gün yapılabilecek faaliyetler olarak şunlar öneriliyor:
Her gün 30 dakika fiziksel faaliyet yapmayı planla.
Çok fazla televizyon seyrediyorsan, reklam aralarında veya dizinin bir bölümünden öbürüne geçerken on kere dizlerinin üzerinde cokup, kalk veya olduğun yerde biraz koşma hareketi yap
Calışırken her 25 dakikada bir 5 dakika mola ver. Bu 5 dakikanın 2-3 dakikasında da yürü ya da biraz hareket yap.
Çocuklarla oyna
Ev işi yap vs.
Bu arada okullarda yapılan hızlı testlerin, normal testlere göre korona vakalarını yarı yarıya tespit edebildiğine dair bir yazı gördüm. Demek ki hizli testlerden testlerden sonra yine de dikkatli olmakta fayda var.
Avrupa birliği ve Norveç’te aşı pasaportu / korona belgesi uygulaması başlayacak mı?
Norveç’te korona pasaportu ya da “korona belgesi” (koronasertifikat) çalışmaları devam ediyor. bu uygulanmaya başlanması bekleniyor. Haziran ayında ise bu pasaport, Avrupa Birliği’nin pasaportuyla uyumlu hale getirilecek. Avrupa Birliği’nin aşı pasaportu uygulamasının da Haziran sonunda belli olması bekleniyor.
Bu pasaport üç şey gösterecek: birincisi aşı olup olmadığını, ikincisi korona geçirip doğal olarak bağışıklık kazanıp kazanmadığını ve son olarak ta yakın zamanda yapılmış negatif bir korona testin olup olmadigini. Danimarka’da ve İsrail’de böyle bir uygulama başlamış durumda. Bu ülkelerde örneğin berberler, restoranlar ve kültür faaliyetlerine bu belgeyi göstererek katılınabiliniyor.
Dünyadan haberler
Hindistan‘da durum oldukça kötü, hatta çok kötü. Bu konuda Hindistan‘ın başbakanı Modi sorumlu tutuluyor. Bilimsel yöntemlerle koronayı kontrol altına almaya çalışacagi yerde, dini yaklaşımları dolayısıyla.
Öte yandan İngiltere, dünyadaki en yüksek korona ölümleri oranına sahip olmuş bir ülke iken, şu anda koronadan neredeyse tamamen kurtulmuşa benziyor. Ocak ayında günde ortalama 18 kişi ölürken şu anda günde ölüm sayısı birin altında. Tabii ki bunda, en büyük rolü, toplumun büyük bir bölümünün aşılanması oynuyor. Gazetede İngiltere’de bir duvar resmi gördüm. Bu duvara binlerce kırmızı kalp resmi çizilmiş. Vatandaşlar gelip kalplerin içine korona dolayısıyla kaybettikleri yakınlarının adını yazıyorlar. Bu çok duygulandırıcı bir tablo idi. Korona yüzünden Ingiltere’de 127.517 kişi hayatını kaybetti.
Kaynakça:
- Aftenposten, 26 Nisan - 2 Mayıs 2021
- www.fhi.no
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar