Norveç’e yazdan bu yana tam 2 000 yabancı işçi korona getirdi. Bu işçiler neden karantinadan muaf tutuldu? Hükümet Oslo’da kapatılan restoran ve pubların zararını neden karşılamıyor? Norveç’te aşıya ne zaman başlanacak? Afrika koronadan görece az zarar görmeyi nasıl başardı?
Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 13 Aralık, Norveç saatiyle saat 21.30, Türkiye saatiyle 23.30’da yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz.
Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz. Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz. (En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)Norveç Sağlık Bakanı, geçtiğimiz çarşamba günkü basın toplantısında, yeni yıldan önce üç iyi haber verdi: birincisi korona sayıları aşağı inmekte, ikincisi hızlı testler Norveç’teki bütün belediyelere dağıtılıyor ve yakında aşı geliyor. Ancak gençler arasında koronanın hala büyük ölçüde yayılıyor olmasına endişeleniyor. Aşı muhtemelen yılbaşından hemen sonra başlayacak, ancak normal bir hayata dönmemiz için bir süre geçmesi gerekecek. Paskalya’ya kadar tüm risk grubunda olankarın aşılanmış olması bekleniyor. Yazın umarım normal bir hayata başlayabiliriz, diyor Sağlık Bakanı Bent Høie.
Sayılar ve vakalar
Şu ana dek Norveç’te 359 kişi hayatını kaybetti.
Geçtiğimiz hafta toplam yeni vaka sayısı: pazartesi 251, salı 261, çarşamba 495, perşembe 387, cuma 388. Kasim ayında ise günlük ortalama 500 civarındaydı.
Osloda ise Kasım ayında ortalama 150-200 vaka oluyordu. Geçtiğimiz hafta pazartesi günü 70, Salı 78, Çarşamba 127, perşembe 122, cuma 86 idi. Temmuz ayında ise günde ortalama sadece 4-5 yeni vaka vardı
Hastaneye yatan yeni hasta sayisinda da azalma var. Pzt-Cuma günleri, 7, 14, 12, 11, 9. Kasim’da 15-20 arasiydi.
Kurallar ve dier önlemler
Yurtdışından gelenlerin illa karantina otelinde kalması yönündeki kurallar biraz gevşetildi; örneğin Norveç’te bir ev kiralayanlar, veya kalacak başka yeri olanlar karantina otelinde kalmayabilecekler. Ancak kişinin kendi tuvaletinin, kendi mutfağının olması gerekiyor. Halk Sağlığı Enstitüsü, dükkanların daha uzun süre açık kalmasını önermişti Noel sırasında, ancak hükümet bunun gerekli olmadığına karar verdi.
Osloda alınan tüm tedbirler 7 Ocak’a kadar devam edecek.
Kuralları tekrar edelim. Oslo’da geçerli olan kurallar şunlar:
• Dışarıda içki satışı yasak. Restoranlar ve benzeri yerler, alkol servisi yapmadıkları sürece açık.
• Tiyatro, sinema, konser, müze gibi, kültür ve boş zaman faaliyetleri sunan mekanlar kapalı.
• Kapalı mekanlardaki tüm aranjmanlar yasak.
• Yetişkinler için tüm boş zaman faaliyetleri iptal
• Çocuklar ve gençler için boş zaman faaliyetlerine devam ediliyor ancak müsabakalar, yarışmalar, kupa karşılaşmaları ve turnuvalar yapılmıyor.
• Takside maske takmak zorunlu.
• Dükkanlar ve alışveriş merkezleri, müşteriler arasında 2 metre mesafeyi korumak ve gözcü (“vakthold”) bulundurmak zorunda.
Bunlara ek olarak, daha önceden koyulmuş olan şu önlemler devam ediyor:
• Evden çalışabilenler evden çalışmak zorunda.
• İş ve okul dışında, yakın olarak görüştüğün kişilerin sayısı bir hafta içinde 10’u geçmemek zorunda.
• Özel toplantılarda veya ziyaretlerde 10 kişiden çok kişi bir arada olmayacak. Bu kural hem kapalı hem açık mekanlar, hem çocuklar hem yetişkinler için geçerli.
Oslo’da yeni yılda yılbaşı gecesi havai fişek atışı yasak.
Hala yurtdışından gelenlere test yapılmasının zorunlu olmamasini anlamak mümkün değil! Buna hükümetin cevabı, Sağlık Bakanlığı’nın henüz bu yönde bir talimatının olmaması
Aşı ve sağlıkla ilgili diğer konular
Amerika’da da Pfizer ve BioNTech’in geliştirdiği aşının kullanılması onaylandı
Aynı aşı İngiltere’de kabul edilmişti.
Bu yıl daha az kanser vakasının tespit edilmesi endişe verici. Bu yıl daha önceki yıllara göre 1200 daha az vaka görülmüş durumda. Burada herhalde insanların kanser belirtileri gördüğü halde doktora veya hastaneye korona yüzünden gitmemesi olabilir diye
Uçağa bineceklere, seyehat edeceklere:
22 Kasım 3 Aralık arasında, Oslo’ya veya Oslo‘dan 438’i uluslararası olmak üzere, toplam 2439 uçuş yapildi. Bu ucuslardan sadece 37 uçusta korona görüldü. Aynı dönemde Oslo-Kiel-Oslo arasındaki yolculuklarin ikisinde, Oslo-Trondheim arasındaki iki tren yolculugunda ve Oslo-Kristiansand arasındaki dört otobüs yolculuğunda korona görüldü. Dolayısıyla yolculuk yaparken bulaşma riski az görünüyor. Alınan bilgilere göre, Halk Sağlığı Enstitüsü‘nün şimdilik yapabildiği analizlere göre, uçakta koronalı bir kişinin yanında oturanların sadece yüzde ikisine bulaşmış görünüyor.
Seyahat yapacaklara önerilenler şunlar:
- ellerinizi temiz tutabilmek için yanınizda dezenfektan taşıyin
- gerektiğinde kullanmak üzere maske bulundurun
- diğer şahıslarla mesafe gözetin
- diğer şahıslarla yüzyüze durmamaya çalışin.
Okul
Pandemi sırasında gençlere ulaşmak ta çok önemli. Bu amaçla Sağlık Müdürlüğü tam 90 video hazırlattı. Bu videolar 7 ila 13 yaş arasındaki çocuklara ve gençlere yönelik. Videolar Tik Tok, YouTube, Instagram ve Snapchat de yayınlandı. Videolarda meşhur kişiler artistler ve şarkıcılar vs kullanıldı. Bu videolarda verilen İki önemli bilgi var: birincisi koronanın yayılmasını engellemek için cocukların üzerine neler düştügu; ikincisi de bir soruları veya istekleri olduğunda kiminle görüşebilecekleri.
Özellikle öğretmenler yoğun baskı altında ve çok yorulmuş durumdalar. Buna dair haberler geliyor.
Yabancı kökenliler arasında korona
Korona yabancı kökenliler arasında daha çok görüldüğü için (tüm korona olanların %35,4’ü yabancı kökenli), hükümet bir komisyon kurarak bu gruplar arasındaki yayılmanın nasıl önleneceğinine dair öneriler hazirlattı. Üç hafta önce kurulan ir uzman heyet, 29 öneriyle geldi. Bu önerilerden bazıları hemen uygulamaya geçilecek, örneğin pekçok dilde korona telefonu kurulması ve çok kişinin katıldığı sosyal aktivitelere katılma konusundaki sosyal baskıya hayır diyebilmek için kampanya düzenlenmesi. Bu heyetin baskani, IMDI’nin müdürü, Libe Rieber-Mohn.
Önerilen önlemlerden bir tanesi de hastalık parası hakkı olmayan göçmenlerin, ekonomik kaybının karşılanması. Çünkü göçmenlerin bazılarının gelirlerini kaybetmemek için hasta hasta işe gittiğinden, ayni sebeple kendini test ettirmediğinden kaygilanılıyor. Yabancı kökenli işverenlerin korona önlemleri konusunda yeterince duyarlı davranmadığı da düşünülüyor. Pakistanlılar arasinda test olanların %11’i pozitif çıkarken, Somali, Eritreya, Türkiye, Afganistan ve Romanya kökenliler arasında test yaptıranların %10’u ile 6’sı arasında pozitif görülüyor.
Heyetin önerdiği önlemler arasında hükümetin basın toplantılarının diğer dillerde yorumlanması da var ki biz bunu radyoda korona başladığından beri her hafta yapıyoruz. Bu açıdan gerçekten mutlu olmamız gerek. Diğer önlemler arasında, çok sayıda yabancı kökenli işçi çalıştıran branşlara özel bilgilendirme; İşyerlerinde yeterince korona önlemi almayan işverenleri şikayet etme konusunda bir telefon kurulması; uzun süre açık olan Drop-in test istasyonlarının kurulması; yabancı kökenlilerin yaşadığı bölgelerde mobil test görevlilerinin test yapmasi; bazı bölgelerde toplu gönüllü test yapilmasi; havaalanlarındaki test istasyonlarının daha görünür kılınması; Norveccesi yeterli olmayanlara yazılı ve sözlü bilgi verilmesi ve spor, kültür, vs. alanlarında tanınmış kişiler aracılığıyla video kampanyaları yapılması.
Norveç’te diğer konular
Dükkanlar Noel süuresince normalden daha uzun süre açık olmayacak.
Halk sağlık Enstitüsü’nün yurtdışından gelen işçilerin büyük bir tehlike teşkil edeceği konusundaki ikazına rağmen, yaz aylarından sonraki aylarda yurtdışından gelen işçilerin karantinaya girmesi konusunda yeterince önlem alınmadıgi için hükümet eleştiriliyor. Hükümet ise, biz hiç kimsenin baskısı altında karar vermedik, diyor.
Yazdan beri Norveç’te problemin en büyük kısmını yurtdışından Norveç’e çalışmaya gelen işçiler ve bunlara karantina açısından yeterince özen gösterilmemesi oldu. Bu açıdan hükümeti eleştiriyoruz. Açığa çıkan SMS’lerde devlet sekreteri ile Norveç’in endüstrisinin önde gelen temsilcileri arasındaki konuşmalardan, hükümetin yoğun baskı altında olduğu anlaşılıyor. O günden bu yana, yani 22 Haziran’dan bu yana Norveç’e gelen tam 2000 Polonyalı, Litvanyalı, İngiliz ve diğer yabancı kökenli korona pozitifti. Bu kişilerin karantina kurallarından muaf tutulmuş olması anlaşılır gibi değil!
Yurtdışından gelen işçilere karantina şimdi zorunlu. Böyle isci çalıştıran şirketlere hükümet yardım ediyor eğer bunlar karantinada kalıyorlarsa. Kişi başına günde 800 ila 1000 kron ödüyor. Bu, 1 Aralık 2020 ile 28 Şubat 2021 arasındaki dönem geçerli.
Korona yüzünden zarar eden şirketlerin, restoranların vs. kaybını kimin karşılayacağı konusunda biz Oslo yöneticileri olarak bu kaybın devlet bütçesinden ödenmesini gerektiğini söylüyoruz, çünkü Oslo’nun bu kadar büyük giderleri karşılayacak bütçesi yok. Ancak hükümet partileri, bu konuda hiç anlayış göstermiyorlar ve madem ki Oslo’da daha sıkı tedbirler alınması tercih ediliyor o zaman bunun maliyetini de Oslo demeli diyorlar.
Oslo’da muhalefet 90 milyon kron ekstra ödeyelim dedi ama bu hiç kimsenin kaybini ödemeye yetmez. Bunu devletin karşılaması lazım. Nitekim devlet bütçesi hazırlanırken son anda FrP ile hükümet partileri 18 milyar kronlık ekstra bütçe yaptilar ama bu bütcede servis sektörüne hiç para ayırmadılar!
Şu ana dek Norveç’te hayatını kaybedenlerin 199’u, yani %57’si hastane dışındaki sağlık kurumlarında öldü. Şimdi bunların yakınlarına tazminat veriliyor. Bu tazminat cenaze törenlerini masraflarını karşılamak üzere veriliyor. Bu tazminatı alabilmek için NPE (Norsk pasientskadeerstatning) ‘ye başvurmak gerekiyor. 50.000 kron civarında bir tazminat.
1 Mart ayında 400.000 kişi işsiz kalmıştı. Ama Kasım itibarıyla işini kaybeden her beş kişiden dördü işine geri dönmüş durumda. Ancak 15.000 kişi iki kere işinden oldu ve hala işine dönemiyor. Toplam 85.100 kişi Marttan bu yana işsiz kalmış durumda. Bunun sektörlere olan dağılımı şöyle: seyahat ve transport 23.400 kişi;; ofis işi 8000; müdürler 6400; servis sektörü hizmet sektörü 11.700; emlakçılar 2300; inşaat işçileri 4700 dolu, dükkanlarda satıcılar 10.000 ve sağlık sektöründe 2300.
Oslo’daki Bislet Stadyumu’nda konserler verileceğini söylemiştik. Bu konserlerin biletleri kapış kapış gidiyor muş. Konuşarak yapılacaklar arasında Norveç’e Eurovisionda temsil eden Alexander Rybak Didrik Solli-Tangen var.Konserler 11 Aralık’tan itibaren cuma cumartesi ve pazar günleri günde dört kez veriliyor.
2020 yeni korona sözcüklerinin yaratıldığı bir yıl oldu. Bunların arasında, korona polisi, karantina konseri, korona yasası, vs var.
Dünya
Norveç’te de azalırken Danimarka ve İsveç de yeni korona rekorları kırılıyor.
İsveç’te, hastanelerin kapasitesinin yakında yeterli olmayacağı gerekçesiyle, İsveç komşu ülkelerden yardım istemeyi değerlendiriyor. Çünkü İsveç’te şu ana kadar 320.000 korona vakası görüldü; 7514 kişi öldü. Buda 100.000 kişide 74 ölü sayısı anlamına geliyor ki, bu dünya ortalaması olan 20’den çok yüksek. Norveç’te bu sayı ise yedi Finlandiya’da sekiz ve Danimarka da 16.
İsveçlilerin korona ayla mücadelesini konu olan bir heyecan dizisi dirilir İsveç’te hazırlanıyor önümüzdeki mayısta televizyonda gösterilecekmiş adı da “sürü“. Sürü bağışıklık kazanmak meselesinden ileri geliyor.
Brezilya’da ölü sayısı 180.000’e ulaştı. Amerika’da ise 300.000.
Avrupa’da Noel değişik ülkelerde değişik kısıtlamalarla kutlanacak. Bugünkü Aftenposten’da görülebilir.
Alman uçak şirketi Lufthansa 29.000 işçisini işten çıkarıyor
Pandeeminin Afrika’da açlık Katastrofı açlık felaketi yaratması yaratabileceği düşünülüyordu ancak yapılan bir araştırmaya göre neyseki durum böyle olmadı.
Afrika’da 1.2 milyar kişiyi yaşıyor. Burada sadece 55.000 kişi öldü; bunlardan yarısı da Güney Afrikalı. Amerika’da örneğin 330 milyon kişi yaşıyor ama burada 290.000 kişi öldü.
Bunun nedenleri araştırılır önce şunlar görülüyor:
-ülkelerde hemen önlem alındı
-halk dün çoğu insanların çoğu sağlık makamlarının uyarılarınauydu
-yaş ortalaması genç Afrika’da
-hava sıcak olduğu için insanlar daha çok dışarda oluyor
-köylerdeki sağlık hizmetleri oldukça iyi
Kaynakça:
- Aftenposten, 7-13 Aralık
- www.fhi.no
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar