2021’de korona cephesinde bizi neler bekliyor?

Norveç’te korona aşısını olan ilk kişi, 67 yaşındaki Svein Andersen, kendisini Ay’a ilk ayak basan insan gibi hissettiğini söyledi. Korona aşılarına pek çok ülkede yavaş yavaş başlanıyor. Peki Norveç Sağlık Direktörü’ne göre 2021’de bizi neler bekliyor? Pandeminin sona erdiğinin göstergesi ne olacak? Virüsün İngiltere’de ortaya çıkan mutasyonu ne derece tehlikeli? 

Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 3 Ocak 2021”de, Norveç saatiyle saat 21.30, Türkiye saatiyle 23.30’da yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz. Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz. https://gulay-kutal.blogspot.com/2021/01/2021de-korona-cephesinde-bizi-neler.html

(En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)

 

Bugünkü basın toplantısında açıklanan yeni kurallar

Noel tatili boyunca korona vakalarının artmış (geçtiğimiz hafta %6.7lik bir artış oldu), testlerin sayısında azalma olmasından ve yapılan testlerin pozitif olma oranında artmış olmasından, R sayısının 1,3 olmasından ve bunlara ek olarak İngiltere’de virüsün yeni bir tipi (mutasyonu) çıkmış olmasından ötürü, önümüzdeki iki hafta boyunca, yani 18 Ocak’a kadar sıkı tedbirler getirildi.

Norveç bu tedbirlerle iki haftalık bir “sosyal karantina”ya giriyor! Sağlık makamları bu iki haftanın hastalığın dağılmasında pozitif etkisi olacağına inanıyor. Bu tedbirlerle Ocak ayının ortasından itibaren biraz rahatlayabilmemiz, yeni bir dalga gelmemesi umuluyor.

Tüm ülke için 18 Ocak’a kadar geçerli olacak kural ve önlemler şunlar:

• İki hafta eve kimse davet edilmeyecek. Yalnız yaşayanlara, aynı kişi olması şartıyla bir ya da iki kişi ziyarete gelebilir. Ya da yalnız yaşayan bir kişi aynı tek bir aileyi ziyaret edebilir. Aynı gruptan (“kohort”) olan yuva ve ilkokul çocukları birbirlerine gidebilir.

• Dışarda alkol satışı yasak.

• Ev dışındaki özel aranjmanlarda en çok 5 kişi bir araya gelebilecek.

• Diğer resmi aranjmanlarda on kişi bir araya gelebilecek, ama herkesin oturacak sabit koltuğu varsa 200 kişiye kadar bir arada bulunabilir.

• Üniversite ve yüksek okullarda eğitim, 18 Ocak’a kadar dijital bir şekilde yürütülecek.

• Tüm ortaokul ve liseler kırmızı seviyeye geçecek.

• Hem Norveç dışında hem Norveç dışında kesinlikle gerekmeyen seyahatler yapılmayacak.

• Evden çalışabilen herkes evden çalışmak zorunda.

• Alışveriş merkezleri ve dükkanların giriş çıkışlarını kontrol etmesi gerekiyor ve içerde kaç kişi olduğuna dair bir sınırlama koymaları gerekiyor. 

• Tüm organize boş zaman faaliyetleri, spor aktiviteleri, kültür aranjmanları ve dini aranjmanlar 18 Ocak’dan sonrasına ertelenecek.

• Dışardaki faaliyetler arada 1 metre en az 1 metre mesafe tutulabiliyorsa gerçekleştirebilir.

• Yuvalar ve ilkokullar normal eğitime devam ediyor.

İngiltere’den gelişler başladı 2 Ocak’tan beri. Gardermoen’da ve diğer sınır kapılarında mecburi test uygulamasına başlandı.Norveç’e özellikle İngiltere ve Güney Afrika’dan gelenlerin 1 ila 3 gün içinde test yapılması, ondan sonra da 7. gününde test yapılmasını öneriyor.

Önlemlere uymayanlara ceza verilmeye devam ediyor, Noel’de izolasyonda olması gerekirken eğlence partilerine katılan bir kişiye dava açıldı.

Sayılar ve vakalar

Yapılan araştırmalar korona virüsünün en çok, 4° sıcaklıkta ve az nemli ortamda barındığını gösteriyor. İngiltere’de ortaya çıkan yeni mutasyon 25 ülkeye yayılmışdurumda. Norveç’te de 5 örneği görüldü.

Norveç’te şu ana dek 436 kişi hayatını kaybetti.

Yeni vaka sayısı

Norveç

Oslo

Norveç’teki olumlu noktalara bakalım:

• Norveç hala yaşlıları en iyi koruyan ülke olmaya devam ediyor. 

• Hastalığın yaşlılar ve risk grubunda olanlar arasındaki bulaşma oranı hala oldukça düşük.52. haftadaki 3108 yeni vakadan sadece 83’ü 80 yaş ve ilerisindeki kişilerde görüldü.

• 52. haftada 18 ölüm vakası kaydedildi. Buda 47 ve 50. haftalar arasındaki ölüm sayısından daha az. 

• Norveç’in pekçok bölgesinde hala çok az sayıda vaka var.

Aşı ve sağlıkla ilgili diğer konular

Norveç’e ilk aşı 26 Aralık’ta geldi 9750 doz olarak. (Pfizer ve Biontech aşısı), Oslo’da ilk aşıyı 67 yaşındaki Ellingsrudhjemmet’den birisi oldu. 

korona aşısı, insanlığın aya ayak basması gibi bir şey. Norveç’te ilk aşı olan 67 yaşındaki Svein Andersen, bunu “aya çıkan ilk insan olmaya” benzetti. Bu da isteyince ve kaynaklar yaratınca nelerin mümkün olduğunu gösteriyor. Normalde geliştirmesi yıllar olan aşılar, korona örneğinde bir senede gerçekleştirildi.

Aşı şu sırayla yapılacak: 

Yılbaşından önce 35.000 doz geldi; bundan sonra da haftada 40.000 doz gelmesi bekleniyor. Bize haber gelecek, saat verilecek. Bizim doktoru aramamıza gerek olmayacak. Bazı belediyelerde aile hekimi yapacak aşıyı, bazı belediyelerde aşı mahalleri açılacak.

Norveç’te aşı büyük sevinçle karşılandı.

Başbakan Erna Solberg: «Bu bir kurtuluş günü. Virüsten kurtuluş günü!”,

Oslo Yerel Yönetimi Sağlık Bakanı Robert Steen: “Yaşlılar izolasyondan çok zarar gördü.”,

Norveç Sağlık Bakanı Bent Høie: “Işık geri geliyor”, gibi cümleler kullandılar

Ancak bugünkü basın toplantısında, başbakan tam da bu yüzden, Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasında aşılamanın yavaş gitmesi konusunda eleştirildi. Norveç’e de yeni yıldan önce 35.000 doz aşı geldi; planına göre haftada 40.000 doz gelmeye devam edecek. Özellikle Fransa’da yeni yıldan önce sadece birkaç yüz kişiye aşı yapıldı. Almanya’da da yavaş aşılanmaya karşı eleştiriler devam ediyor. 

İngiltere’deki aşı üreticisi Seneca, Ocak ayında haftada 2 milyon doz aşı üretebileceklerini söylüyor. İngiltere 100 milyon doz ısmarladı ki bu da 50 milyon İngiliz’e aşı sağlayacak.

Pfizer aşısı nasıl çalışıyor?

Bu aşıya NBT162b2 aşısı deniyor ve bu bir çeşit mRNA aşısı.Bunun anlamı da, genetik kalıtsal malzemenin virüste sentetik bir versiyonunun olması anlamına geliyor. Bu aşı, vücudun bağışıklık sistemine virüsün nasıl durdurulacağını anlatıyor.

Aşı üç hafta arayla iki kez yapılıyor.

Her aşının içinde küçücük nano parçacıklar var. Bunlar küçük yağ balonları. Her balonun içinde vücudun nasıl “Spikeprotein” üretebileceğine dair bir tarif var. Bu da virüsün hücrelere bağlanmasını sağlayan bir protein. Aşı yoluyla vücutun bu proteini üretmesine de, vücudun savunma mekanizması virüse karşı antikor üreterek yanıt veriyor.

2021’de bizi neler bekliyor?

Başbakan Erna Solberg, yeni yıl konuşmasında koronaya büyük yer ayırdı. Norveç’in korona‘yla her şeye rağmen ve diğer ülkelerle kıyaslanınca daha iyi bir şekilde mücadele edebildiğini söyledi. Bunu da Norveçlilerin yardımlaşma ruhuna bağladı. İkinci Dünya Savaşı ndan beri ülkenin içinde bulunduğu en zor dönem olarak tanımladı bu dönemi. Her birimize teker teker teşekkür etti bu durumda gösterdiğimiz dayanışmadan ve kurallara uyuma becerimizden dolayı.

Yeniden birbirimize doyasıya sarılacağımz, konserlerde sıkışık sıkışık bir arada olacağımız, bayramları istediğimiz gibi kutlayacağımız günlerin geleceğini ancak bunun hemen yarın olmayacağını, biraz daha dayanmamız gerektiğini söyledi. Norveç’in Avrupa birliği ile yoluyla anlaşmasının ne kadar faydalı olduğunu söyledi, yoksa bu durumla ülkelerin tek başına mücadele edemeyeceğinin altını çizdi. 

Norveç Sağlık Direktörü Bjørn Guldvog ise, “Biz toplumun nasıl yavaş yavaş açılacağını düşünmek durumundayız ama, şu an tam tersine, Oslo’nun önünde iki alternatif var diyor: bir tanesi önlemlere devam etmek, diğeri ise önemleri arttırmak! Çünkü sayılar artıyor, üstelikte yeni mutasyonlar ortaya çıkıyor. Oslo’da şimdilik amaç, geçtiğimiz sonbaharın başındaki duruma dönebilmek, ancak bu pek realist bir talep değil,” diyor. Bunun nedenleri olarak da şunları söylüyor:

• Kış olduğu için içerde daha çok zaman geçiriyoruz. Bu da virüsün yayılmasını arttırıyor.

• Dışarısı soğuk. Soğuk ortamda virüs daha iyi yaşıyor.

• Virüsün İngiltere’de yayılma riski daha yüksek bir mutasyonu çıktı.

Sonbaharda günde 40 yeni vaka görülüyordu. Bu da, şu anki tablonun yarısı. Sadece Oslo’da değil, Norveç’in başka yerlerinde de artış görülüyor. Özellikle de Stavanger ve Trondheim’da.

Sağlık Bakanı da bizleri yaza kadar dayanmaya davet ediyor. Ancak o zaman da eski halimize tamamen dönmüş olabileceğimiz biraz gerçekçi görünmüyor, diyor. Çünkü hem aşılanma zaman alabilir, hem de virüsün yeni varyanıtlarının çıkması durumu değiştirebilir. Sağlık Direktörüne göre en gerçekçi yaklaşım, önümüzdeki yaz ve “sonbahar ayları boyunca toplumun büyük bir kısmının aşılanmış olması. Yaz aylarında da mesafeye dikkat etmemiz gerekeceğe benziyor.

Pandeminin sona erdiğinin göstergesi ne olacak? diye sorulduğunda Sağlık Direktörü, hastalığın sonuçları grip seviyesine geldiği zaman normal yaşayabileceğiz, diye cevap veriyor. “Ancak hastalığın yayılması ve ciddi şekilde hasta olma riski devam ettiği sürece önlemler de devam etmek zorunda. Bunun ne zaman olacağı da iki sorunun cevabına bağlı:

-Aşıyı ne kadar çabuk olabileceğiz?

-Kaç kişi aşı olmak isteyecek

Aşının etkisinin ne olacağını da tam bilmiyoruz. Aşının çok hastalanmayı ve ölümleri önlemede faydalı olacağını biliyoruz, ancak virüsün yayılmasını ne kadar engellediğini bilmiyoruz şimdiye dek yapılan araştırmalar bu yönde olumlu görünsede. En kötü ihtimalle aşı, yeni mutasyonlar karşısında etkisiz de kalabilir. Aşı hastalığın bulaşmasını engellemiyorsa, aşı olmamış olanlar bir risk oluşturmaya devam edecek.” diyor.

Ne zaman istediğimiz gibi seyahat etmeye başlayabiliriz? sorusuna da direktör şöyle cevap veriyor: “Seyahatlerde rahatlama öncelikle risk grubundakilerin ve sağlık personelinin aşılanmasından sonra gelebilir. Bu noktada, Norveç durumunda olan ülkelere seyahatlar başlayabilir. Daha çok kişi aşılandıkça daha çok seyahat imkanı açılıyor olacak.” Önümüzdeki sonbaharın bu sonbahardan daha iyi olacağını düşünüyor seyahat açısından direktör ama hastalığın dünyadan silinmiş olacak konusunda iyimser değil.

Norveç’te diğer konular 

Oslo’da, Sağlık Bakanlığında direktör yardımcısı olarak çalışan Espen Rostrup Nakstad yılın kişisi seçildi.

Erna Solberg geçtiğimiz hafta yaptığı basın toplantısında hükümetin korona yüzünden problemleri olan şirketlere işletmelere yardım etmeye devam edeceğini, ama bütün riski devletin üzerine alamayacağını söyledi.

Parlamento yılbaşından hemen önce servis (otel ve restoran) branşına 250 milyonluk ödenek ayırdı. Bunun %78,5’u Oslo’ya gidince biz de belediye olarak hemen bölüştürdük.

Dünya

Danimarka’da son günde 23 yeni ölü var, 1611 yeni vaka var cumartesi günkü sayılara göre. Hastanelerde ise 944 kişi bulunuyor. Aynı zamanda Danimarka’da şu anda 32.300 kişi ilk aşısını oldu.

İsveçli politikacılara eleştiri devam ediyor. Bilindiği gibi İsveç’te Pandeminin mücadelesi eleştirilere konu oldu. Şu ana dek 108.727 İsveçli hayatını kaybetti.

Avrupa yeni yıla artan korona sayılarıyla giriyor ne yazık ki. Danimarka’da korona önlemleri 17 Ocak ocağa kadar uzatılıyor. Avrupa’da en çok etkilenen ülke İngiltere oldu. 88.000 kişi öldü koronadan. Londra’daki bazı hastanelerde durum o kadar kritik ki yeni gelen hastaları alamadıkları söyleniyor. Şu andaki koronalı hastası sayısı geçtiğimiz ilkbahardaki sayıyı geçmiş durumda. Almanya ne yazık ki günde 1000 ölü ile yeni bir rekor kırmakta. Hollanda, Çekoslovakya ve İsveç de zor durumda olan ülkeler arasında.

NTB’ye göre toplam korona vakasında Türkiye, ABD, Hindistan, Brezilya, Rusya, Fransa ve İngiltere yedinci sırada geliyor. İngiltere’deki toplam vaka sayısı 2.382.865 iken Türkiye’deki toplam vaka sayısı 2.178.580.

Geçtiğimiz yıl dünyada toplam 82.446.385 vaka görüldü; 1.800.000 kişi öldü.