Ülkelerin omikron karşısındaki tutumu değişkenlik gösteriyor. Omikronun hızla yayılması ancak öldürücü etkisinin az olması karşısında Norveç, diğer İskandinav ülkeleri, İsrail, Güney Afrika gibi ülkelerde önlemler azaltılırken, Çin, Yeni Zelanda gibi ülkeler çok sıkı tedbirlere devam ediyor. Norveç’te şu an geçerli olan korona kuralları neler? Halk Sağlığı Enstitüsü gelecekte hangi senaryoları değerlendiriyor?
Oyunun kuralları
tamamen değişti. Korona süratle yayılmaya devam ederken Norveç’te önlemler azaltılıyor,
hatta neredeyse tamamen kaldırılıyor. Dünya da bunu şaşkınlıkla izliyor. İsveç,
Norveç, Danimarka normale dönerken, dünyada pandeminin sonu hiç de gelmişe benzemiyor:
-dünyada hastalık
hızla yayılıyor, her hafta on binlerce insan ölüyor
-pek çok ülke
hala hastalığı kontrol altına almaya çalışıyor
-alınan önlemlerin
orantılı olması, ekonomiyi mahvetmemesine çalışılıyor
Norveç başbakan
Støre, hükümetin 1 Şubat’ta yaptığı basın toplantısında, “Kış boyunca takip
etmek zorunda kaldığımız tedbirlerin bir çoğunu kaldırıyoruz. Omikronun daha az
düzeyde ciddi hastalığa neden olduğunu, aşıların Norveç’te çok sayıda kişiye
koruma sağladığını bildiğimiz için toplumu açabileceğiyoruz. Halk Sağlığı
Enstitüsü yazdan önce 3 ile 4 milyon arası kişinin korona olacağını tahmin
ediyor. Norveç’te yüksek düzeyde salgınla birlikte yaşama aşamasına geçtik,”
dedi.
Yurt dışı
Halk sağlığı
Enstitüsü’nün geçen haftaki rapora göre dünyada geçtiğimiz hafta 60.000 kişi
hayatını kaybetti.
Danimarka’da
dördüncü haftada ölü sayısı Norveç’tekinin beş katıydı. Danimarkalılar da bunu,
şu anda toplumda çok fazla korona vakasının olmasına, her gün 50.000 yeni
kişinin korona olmasına bağlıyorlar. Yani yaşlıların çoğu korona yüzünden değil
ancak öldükleri sırada korona da olmuş oluyorlar: “De dør ikke av korona, men
med korona”.
Norveç’te de 4. haftada
tam 133.055 covid-19 vakası bildirildi!
Amerika’da ölüm oranı
diğer ülkelere göre çok daha fazla. Bunun nedeni de aşılamanın oranının azlığı.
Her ülkenin korona ile mücadele stratejisi farklı gibi görünüyor. Örneğin
Norveç ve İskandinavya‘da ünlemler azaltılırken, mesela Çin’de “sıfır korona”
stratejisi gözetliyor.
Avustralya ve
yeni Zelanda uzun süre sıfır korona stratejisi uyuladılar, ancak şimdi Omikron
çıkınca Avustralya da bu stratejiden vazgeçip önlemleri azalttı. Ama Yeni
Zelenda sıkı önlemlere devam ediyor.
İsrail de omikron
karşısında sıkı tedbirlerdan vazgeçti. Orada da test etme ve karantina
önlemleri alınıyor.
Omikronun ilk
çıktığı yer olan Afrika’da ise sayılar düşmekte. Güney Afrika’da maske
zorunluluğu ve temizlik kuralları hala geçerli ancak bunun dışında diğer önlemler
kaldırıldı.
Dünden itibaren
Avusturya’da 18 yaş üzerindekilerin aşı olması mecburi kılındı. Önümüzdeki
haftalarda aşı olmayanlar 6000 ila 36.000 kron arasında ceza ödeyecekler. Avusturya
Avrupa’da iaşı zorunluluğu getiren ilk ülke oluyor. Bu zorunluluktan maruz
tutulanlar hamileler, tıbbi nedenlerle eş olamayacak olanlar ve son yarım yıl
içinde korana olmuş olanlar. Cezaya tabi tutulanlar cezadan sonraki iki hafta
içinde aşı olurlarsa ceza ödemekten kurtulacak.
Norveç’te aşamalı plan
Halk Sağlığı Enstitüsü
pandeminin gidişatı üzerine beş aşamalı bir plan hazırlıyor. Bu plana göre
birinci seviye “normal hayat, sıkı hazırlık”. Bu seviyede Pandemi kontrol
altında. Hastaneye yatışların az olduğu, hastalığın bulaşmasının çok ciddi
sonuçlarının olmadı seviye. Buda bugünkü duruma benziyor. Omikron çok kişiye
bulaşsada hastaneye yatış olanları düşük.
İkinci seviye
önlemlerin hafif olduğu seviye. Bu seviyede hastaneye yatış sayısı düşük.
Hastalık yüzünden işe gelememe durumun toplum açısından büyük sonuçları yok.
Üçüncü seviye
önlemlerin orta karar olduğu seviye. Bu durumda hastaneye yatış sayısı çok olsa
da hala sağlık sistemi bunu halledebilmekte. Bu durumdaki önlemleri de
hazırlamışlar; örneğin evde en çok 10 ila 20 kişi arasında mesafe
bulundurabilmek, içki satışının akşam 10’da
son bulması, %50 kapasiteyle evden çalışma, vs.
Dördüncü seviyede
hastaneye yatışlar problem teşkil etmekte. Pek çok kişinin yoğun bakıma
ihtiyacı olmakta. Bu durumda yüksek seviyede önlemler alınıyor; eğitimin evden
yapılması, alışverişin gün içindeki sıkışık olmayan zamanlarda yapılması vs.
Beşinci seviyede
ise oldukça yüksek önlem seviyesi. Bu seviye, pandeminin en yaygın seviyesi. Bu
paketler sayesinde pandeminin gidişatına göre değişik önlemleri devreye sokmak
daha hızlı olabilecek.
Sayılar
Bildirilen vaka
sayısı artmaya devam ediyor. Norveç’te şimdiye kadar, 4. haftada 133.055
covid-19 vakası bildirildi, 3. haftadan (119.378) %11 artışla, pandemide
şimdiye kadar bir haftada bildirilen en yüksek vaka sayısı.
Şimdiye kadar,
hastaneye yatışının ana nedeni olarak covid-19 olan 200'ü (%52) (3. haftada
153'e kıyasla) olmak üzere 4. haftada tespit edilen covid-19 ile hastaneye 385
yeni hasta bildirildi.
Son iki haftada
ana neden olarak Covid-19 ile hastaneye başvuru sayısı arttı. Bununla birlikte,
omikron varyantı daha az ciddi hastalığa neden olduğundan ve daha fazla kişi
aşı yoluyla iyi korunduğundan, bildirilen vakaların çok düşük bir oranı, %
0.12, yani binde 1,2 si covid-19 için hastaneye yatırıldı.
Aşı
30 Ocak
itibariyle tüm nüfusun %72'si, %87'si (16 yaş ve üstü) ve %88'i (18 yaş ve
üstü) iki doz aşı ile aşılanmıştır.
Tüm nüfusun %49'u
tazeleme dozu almıştır. Bu oran 65 yaş ve üstü için %89, 45 yaş üstü için %79
ve 18 yaş ve üstü için %61'dir.
Yabancı
kökenliler arasında aşı olma oranı açısından büyük farklılıklar görülüyor.
Latvia, Bulgaristan, Polonya, Romanya ve Litvanya‘dan gelenler arasında aşı
olma oranı %45 civarında iken, Vietnam, Tayland ve Sri Lanka dan gelenler
arasındaki aşı oranı %92 civarında.
Hükümetin 1 Şubat’taki basın toplantısı
https://www.regjeringen.no/no/aktuelt/pressekonferanse-om-koronasituasjonen2/id2898839/
(Türkçe)
Başbakan Störe ve
hükümetin yaptığı basın toplantısında özetle şunlar söylendi:
Kış boyunca takip
etmek zorunda kaldığımız tedbirlerin bir çoğu kaldırılıyor. Omikronun daha az
düzeyde ciddi hastalığa neden olduğunu, aşıların Norveç’te çok sayıda kişiye
koruma sağladığını bildiğimiz için toplumu açabileceğimizi söyledi. Halk
Sağlığı Enstitüsü yazdan önce 3 ile 4 milyon arası kişinin korona olacağını
tahmin ediyor. Norveç yüksek düzeyde salgınla birlikte yaşama aşamasına geçti.
Pozitif vakaların
aynı anda aşırı fazla olmaması sağlanmaya çalışılıyor. Salgının kontrolünü elde
tutmaya ve salgının daha da büyümemesi için uğraşılıyor. Yüksek vaka sayıları
nedeniyle hastanelerde sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyacak hasta olacakların
sayısı da net değil. O nedenle toplum henüz tam açılamıyor. Oradaki dengeyi
tutturmaya çalışılıyor.
1 metre sosyal
mesafe koruma kuralı sürüyor. Mesafenin korunamadığı mağaza, toplu taşıma
araçları ve benzeri yerlerde maske zorunluluğunu sürüyor.
Evden çalışma
şartı kalkıyor, ancak her iş yeri için neyin doğru olup olmadığını işverenlerin
değerlendirmeleri öneriliyor. Karantina şartı kalkıyor ancak korona pozitif
olanların hala izolasyonda kalması gerekiyor. Pozitif olanların izolasyon
süresi 4 güne indiriliyor. Hane halkı ve benzeri kişilerin test olmaları
öneriliyor.
Sorumluluk büyük
ölçüde bireylerin üzerine kalıyor. Herbirimiz daha normal bir günlük hayata
geçişte sağlığımızı kontrol altına almak için dikkat etmeli ve sorumluluğumuzu
üstlenmeliyiz.
Pandemi henüz
sona ermedi. Norveç’te de dünyada da. Sağlık Genel Müdürlüğü ve Halk Sağlığı Enstitüsü
durumu düzenli olarak izliyor. 17 Şubat‘ta hükümet kalan tedbirler konusunda
yeni bir değerlendirme yapacak. Hep birlikte aynı anda çok fazla insanın
hastaneye düşmesini önlemeye, raporlu olup işe gidemeyen kişi sayısını düşük
tutmaya çalışılıyor.
Hala yeni virüs
varyantları da gelebilir. Bu durumda planımız hazır olmalı. Bunu pandemi
boyunca defalarca yaşadık. Şu anda daha iyi korumaya sahip olsak bile karşımıza
sürprizler çıkabilir ve tekrar toplumu kapatmak zorunda kalabiliriz. Bir başka
deyişle koronayla muhtemelen uzun bir süre daha yaşamaya devam edeceğiz. Son
iki senedir elde ettiğimiz bilgilerle gerekli olan durumlarda hızlıca hareket
edebilmek için bir seferberlplanı, beş farklı olası duruma uyarlanmış tedbir
paketleri hazırladık.
Pandemide
yaşadıklarımızdan neler öğrendiğimiz de önemli. Tüm sürecin Korona Komisyonu
tarafından baştan sona değerlendirilmesi yapılacak. Olanlardan ders çıkarmak
önemli bir daha karşımıza bir Pandemi çıktığında başa çıkma konusunda daha
hazırlıklı olabiliriz.
Hafifletmelerle
ilgili daha ayrıntılı bilgiyi regjeringen.no sayfasında bulabilirsiniz.
Kurallar
Nasjonale råd og regler - regjeringen.no
Genel tavsiyeler:
·
İyi
el ve öksürük hijyeni uygulayın
·
Aşı
olun
·
Hastalık
durumunda evde kalın
·
Yeni
başlayan solunum semptomları için covid-19 testi yapın
Mesafe ve sosyal temas
• Hane halkı
dışındaki kişilerle 1 metre mesafe tavsiye edilir.
• Anaokulu ve
ilkokuldaki çocuklar için 1 metre mesafe tavsiyesi geçerli değildir.
• Mesafeye
ilişkin tavsiye, çocuklar, gençler ve hassas gruplarla çalışan yetişkinler için
geçerli değildir.
• Ciddi hastalık
riski altındaki kişiler ve aşılanmamış yetişkinler kendilerini korumalı, ancak
kendilerini izole etmemelidir. Sosyal temas önemlidir.
• Ciddi hastalık
riski altındaki kişiler ve aşılanmamış yetişkinler, mesafeyi korumanın zorlaştığı
restoranlarda ve çok fazla enfeksiyonun olduğu bölgelere gereksiz seyahatlere,
büyük toplanmalara özellikle dikkat etmeli veya bunlardan kaçınmalıdır.
• Evdeki
misafirler için önerilen sayı sınırı kaldırılımıştır.
• Hane halkı
üyesi dışındaki kişilerle uzun zaman aynı odada kaldığınız durumlarda iyi havalandırma
önerilir.
Maske
• Mağazalar,
alışveriş merkezleri, restoranlar, toplu taşıma, taksiler ve kapalı istasyon
alanlarında en az 1 metre uzak durmanın mümkün olmadığı durumlarda zorunlu maske
kullanımı. Bu, fiziksel engeller kullanılmadığı sürece işyerleri için de
geçerlidir.
• Restoranda
masada otururken veya bir etkinlikte sabit bir alanda otururken yüz maskesi
takma zorunluluğu yoktur.
Organize spor ve boş
zaman aktiviteleri
• Organize spor ve boş zaman aktiviteleri, gerek iç gerekse
dış mekanlarda her yaş grubu için normal şekilde gerçekleştirilebilir.
• Milli ve uluslarası müsabakalar normal olarak yapılabilir.
Anaokulları, okullar
ve SFO
• Enfeksiyon kontrolü sorumluluğu (*). Anaokulları, okullar
ve yetişkin eğitimi için trafik ışığı modeline göre yeşil önlem düzeyinde
faaliyet gösterme zorunluluğu.
• Anaokulları, okullar ve yetişkin eğitimindeki önlemlerin
düzeyine ilişkin ulusal tavsiyeler yürürlükten kaldırılmıştır.
• Düzenli testler için tavsiyeye son verildi.
Yüksek öğretim
• Enfeksiyon kontrolü sorumluluğu (*).
• Öğretim sırasında tam fiziksel mevcudiyet için çaba
gösterilmesi önerilir. Öğrencilerin mevcut öneriler çerçevesinde mümkün
olduğunca normalleştirilmiş bir çalışma rutini ve iyi bir çalışma ortamına
sahip olmaları planlanmaktadır.
• Öğretim sırasında 1 metrelik mesafe önerisinden
sapılabilir.
• Düzenli testler için tavsiyeye son verildi.
İş hayatı
• 1 metre mesafe
tavsiyesi.
• İşverenlere,
bireysel işyerinde ne kadar home ofisin doğru olduğunu kendileri
değerlendirmeleri tavsiye edilir. Böyle bir değerlendirmede, örn. işyerinde
enfeksiyon olasılığı ve yüksek hassasiyet, aynı zamanda hastalık yokluğu
üzerinde durulmuştur.
• Mesafenizi
koruyabileceğiniz dikkate alınmalıdır.
• Bölmeler veya
benzerleri gibi fiziksel engeller kullanılmadığı sürece, mesafeyi korumak
mümkün değilse yüz maskesi tavsiyesi.
• Ev ofisleri ve
yüz maskeleri, çalışanların hassas gruplar, çocuklar ve gençlerle toplantılarda
gerekli ve yasal görevleri yerine getirmesini engellediği hizmetlerde geçerli
değildir.
Etkinlikler ve toplantılar
• Özel
toplantılarda sayı kısıtlaması yoktur
Halka açık olaylar:
• Sayı
kısıtlaması yoktur.
• Enfeksiyon
kontrolü sorumluluğu (*).
• Organizatör
için, organizatörün enfeksiyon kontrolüne ilişkin ilgili standartları bilmesi
ve bunlara uyması gerekliliği.
• Organizatör,
etkinliklerde bulunan kişiler arasinda en az 1 metre mesafeyi korunabilmesini
sağlamalıdır. Sabit atanmış yerlerde otururken bu gereklilikten istisnalar
yapılır. Seyirciler belirlenmiş koltuklarda otururken, salondaki tüm koltukları
doldurmayı mümkün kılar. Organizatör, mekan veya etkinlik alanında aksi
takdirde mesafeyi korumanın mümkün olmasını sağlayacaktır.
• 200'den fazla
seyirci almayı planlayan organizatörler, etkinliğin gerçekleştirildiği yerde
enfeksiyon kontrolünün nasıl sağlanacağına dair yazılı bir plan hazırlamalıdır.
Organizatör, enfeksiyon kontrolüne ilişkin ilgili standartta tartışılan
enfeksiyon kontrol önlemlerinden sapmaları gerekçelendirmelidir.
Restoranlar
• İçki satışını 23:00’de
durdurma zorunluluğu iptal edilmiştir.
• Restoran, hane
halkı veya birbirine aynı ölçüde yakın kişiler dışındaki herkesin arasında 1
metre mesafe olmasını sağlamalıdır.
• Restoranlar,
dans etmek gibi doğal olarak misafirler arasında 1 metreden daha az mesafe olan
faaliyetlerde bulunamazlar.
• Misafir kayıt
zorunluluğu kaldırılmıştır.
Test, karantina ve izolasyon
• Koronavirüs
bulaşan kişiler kendilerini 4 gün izole etmelidir. Semptomları olan enfekte
kişiler de ateş düşürücü müstahzarlar kullanılmadan en az 24 saat ateşsiz
olmalıdır. Bu, tüm virüs çeşitleri için geçerlidir. İzolasyon süresinin
uzunluğuna ilişkin yeni kurallar, kurallar yürürlüğe girdiğinde tecritte olan
kişiler için de geçerlidir.
• Hanehalkı üyesi
veya enfekte kişiye yakın eşdeğeri olan tüm yakın temaslılar için de karantina kalkıyor.
• Ev halkı ve
benzeri akrabaların, enfekte kişiyle son yakın temastan sonra beş gün boyunca
günlük olarak test edilmesi önerilir.
• İzolasyon
süresi boyunca enfekte kişiyle yakın temastan kaçınamayan kişiler de izolasyon
süresi boyunca her gün, izolasyon sona erdikten sonra beş gün boyunca toplam
dokuz gün boyunca her gün test edilmelidir.
• Test kendi
kendine test olarak alınmalıdır, ancak bir sağlık uzmanı tarafından
gerçekleştirilen hızlı antijen testi veya PCR testi olarak da yapılabilir.
• İlkokul
çağındaki veya daha küçük çocukların yalnızca semptomları test etmeleri
önerilir. Bu aynı zamanda evdeki enfeksiyonlar için de geçerlidir.
• Enfekte bir
kişinin hane halkı ve benzer akrabalarının halka açık yerlerde kapalı
mekanlarda yüz maskesi takmaları ve yakın temastan sonra 10 gün boyunca büyük
toplantı ve etkinliklerden kaçınmaları önerilir. Test süresi boyunca
semptomların izlenmesine ek olarak. Semptom olması durumunda evde kalmalı ve
test yaptırmalısınız.
• Anaokulunda,
okulda ve yüksek öğrenimde düzenli testlere ilişkin tavsiyelere son
verilmiştir.
• Yerel ihtiyaç
olması durumunda yeterli test kapasitesine sahip belediyeler okullarda,
üniversitelerde vb. yerlerde testler yaptırabilir. Bu, testlerin semptom
geliştiren kişiler için kolayca erişilebilir olmasını sağlamak içindir.
(*) Enfeksiyon kontrolü sorumluluğu
• Enfeksiyon
kontrolünün uygun şekilde sorumlu bir şekilde çalıştırılması, aynı evde veya
benzer şekilde yakın olmayan kişilerden en az 1 metre uzakta tutulmanın mümkün
olduğundan ve şirketin iyi hijyen, iyi temizlik ve iyi temizlik için rutinler
geliştirdiğinden emin olma gerekliliği anlamına gelir. havalandırma.
• Anaokulları,
okullar ve yüksek öğrenim de dahil olmak üzere diğer eğitim ve öğretim
faaliyetleri için enfeksiyon kontrolünün düzgün çalışması için gereklilikler.
• Aşağıdaki diğer
işletmelerin açık olması için sorumlu bir şekilde işletilmesi gerekir:
Kütüphaneler, müzeler, bingo salonları, bowling salonları, yüzme havuzları, su
parkları, spa tesisleri, otel havuzları, spor salonları, alışveriş merkezleri,
mağazalar, ticaret fuarları, geçici pazarlar , lunaparklar, oyun alanları, oyun
salonları ve benzerleri.
Giriş - Norveç'e varış
• Norveç'e
seyahat eden herkes, Norveç'e gelmeden önce kayıt yaptırmak zorundadır, bu
Norveç vatandaşları için de geçerlidir.
• Tüm aşılarını
yaptırdığını veya covid-19 geçirdiğini belgeleyemeyen kişilerden gelmeden önce
yapılan negatif test belgesi istenmesi.
• Sınırda test
yapma zorunluluğu kaldırılmıştır.
Kaynakça:
·
Fhi.no
·
Regjeringen.no
·
Utrop
3.2.22
·
Aftenposten
