Trump koronaya yakalanıyor... Oslo’da önlemler sıkılaşıyor... Korona cephesinde başka neler oluyor?

Haftanın dünyadaki en önemli gelişmelerinden biri, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Trump’ın koronaya yakalanmasıydı. Oslo ve Norveç açısından da en önemli gelişme, Oslo‘da korona önlemlerinın arttırılması oldu. Oslo Belediye Yerel Yönetimi Başkanı Raymond Johansen, hafta başında, Oslo’da artık toplu taşıma araçlarında maske kullanılmasının zorunlu olduğunu duyurdu. EMA (European Medicines Agency), Avrupa’da, Astra Zeneca’nın ürettiği aşıyı onaylama sürecine başladı.

Koronayla ilgili bu ve bunun gibi güncel konularla bu akşam, 4 Ekim, Norveç saatiyle saat 22, Türkiye saatiyle 23’de yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz.

Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz.

https://gulay-kutal.blogspot.com/2020/10/trump-koronaya-yakalanyor-osloda.html

(En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)

Sevgili Radyo İnter FM dinleyicileri,

Bu hafta da Norveç’te ve dünyada korona haberleri ile karşınızdayız. Haftanın dünyadaki en önemli gelişmelerinden biri, Amerika Birleşik Devletleri başkanı Trump’ın koronaya yakalanmasıydı. Koronayı fazla ciddiye almayan davranışlarıyla tanıdığımız Trump’ın kendisinin de koronaya yakalanması trajikomik bir durum aslında. Bir de tuhaf bir durum var: Eğer Trump hastalığı kolayca atlatırsa, bu durum, hastalığın pek de ciddi bir şey olmadığını, maske takmanın korkaklık olduğunu söyleyen söylemlerini desteklemiş olacak; öte yandan eğer hastalığı kolayca atlatamazsa, hem kendine, hem de Amerikan halkına yazık olmuş olacak. Yani her iki durum da aslında şansız bir durum. Üstelik seçimler de var. Bakalım önümüzdeki günler neler gösterecek!

Bu hafta Oslo ve Norveç açısından en önemli gelişmeyse, Oslo‘daki önlemlerin arttırılması oldu. Artık, toplu taşıma araçlarında maske kullanılması zorunlu.

Sağlık Bakanı ile söyleşi

Haberlerin ayrıntılarına ve diğer haberlere geçmeden önce, Radyo Inter FM olarak bu hafta önemli bir toplantıya katıldığımızı anlatalım izleyicilere. Geçtiğimiz Pazartesi günü, Caritas adlı bir sivil toplum kurumu aracılığıyla düzenlenen bir basın toplantısında, Sağlık Bakanı Bent Høie ile görüştük. Diğer bir takım göçmen medya kuruluşuyla bir arada düzenlediğimiz bu toplantıda, bakana doğrudan sorular sorma, öneriler getirme imkanımız oldu.

Değişik dillerde yayın yapan gazete ve radyoların, sürekli olarak halkı bilgilendirme işlevi gördüklerini, bu işlevin özellikle korona döneminde son derece önemli bir hal aldığını hatırlattık. Her hafta yaptığımız korona programlarının ilgiyle izlendiğini dile getirdik. Kendisine, hükümetin bu bilgilendirme çabalarını ekonomik olarak destekleyip desteklemeyeceğini sorduk. O da önümüzdeki yılın devlet bütçesinde buna para ayrıldığını dile getirdi. Umarız bundan radyomuz da faydalanır. Yaptığımız bu tür programlar başka dillerde de yapılabilir.

Kendisine ayrıca, yabancı kökenli Norveçlilere özel bir mesajı olup olmadığını sorduk. Herkese olduğu gibi, bizlere de elleri temiz tutma, hastalanınca evde kalma ve 1 metre mesafeye dikkat etme önerisinde bulundu. Ancak buna ek olarak, epideminin yayılmasını önlemede karşılıklı güvenin çok önemli olduğunu, koronaya yakalanmışsak veya koronalı biriyle yakın bir ortamda bulunup karantinaya girmek zorunda kalmışsak, bunlardan utanmamak gerektiğini, açık sözlü olmak gerektiğini söyledi. Norveç’in bulaşıcı hastalıklarla her zaman bu şekilde mücadele ettiğini ve bunda da başarılı olduğunu hatırlattı.

Trump da korona oldu

Geçtiğimiz Cuma günü, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Trump’ta korona görüldüğü duyuruldu. Kısa bir süre sonra da Trump, birkaç gün gözlem altında tutulmak üzere bir askeri hastaneye yatırıldı. Aslında yatırıldı demek pek doğru olmuyor, çünkü Trump hastaneden de görevine devam edecek. Trump‘ın etrafındaki çalışanları arasında da 13 kişi de korona görüldü.

Trump, henüz piyasaya sürülmemiş, deneme aşamasında olunan bir ilaçla tedavi görüyor. Trump’tan başka 275 hasta daha bu ilaçla tedavi görmüş. İlacın, virüsün etkisini azalttığı, iyileşme süresini kısalttığı söyleniyor. Oslo Üniversite Hastanesi imunologlarından araştırma görevlisi Fridtjof Lund-Johansen da bunu onaylıyor, kendisinin de hasta olsa bu ilacı kullanmakta tereddüt etmeyeceğini söylüyor. İlacın hazırlanmasının güç olduğunu, bu yüzden de pahalı olduğu belirtiliyor.

Trump’ın bu durumunun, seçim mücadelesini ve seçim sonuçlarını nasıl etkileyeceği tahmin edilemiyor.

Trump’dan başka korona virüsüne yakalanan diğer devlet büyüklerini hatırlayacak olursak, bunlar: Monako Prensi Albert, İngiltere başbakanı Boris Johnsen, Rusya başbakanı Mikail Misjustin, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Beyaz Rusya devlet başkanı Aleksandr Lukaşenko.

Sayılar

Osloda vaka sayısı değişkenlik göstermeye devam ediyor. Örneğin Salı günü yeni vaka sayısı 33 iken, Cuma günü 41 yeni korona vakası görüldü. Son iki haftada toplam korona vakası sayısı 597 oldu. Şu an St. Hanshaugen ve Stovner, en çok korona görülen bölgeler. Oslod’da son 10 gündür, günlük yeni vaka sayısı 20 ila 60 arasında değişiyor.

Öte yandan, örneğin 30 Eylül günü Oslo’daki yeni vaka sayısı 38 iken, tüm Norveç’teki yeni vaka sayısı 100 idi. Yani Oslo, Norveç’in korona epidemisinin merkezi olmaya devam ediyor. Hastanede yatanların sayısıysa, neyse ki düşük olmaya devam ediyor. Koronaya yakalananların çoğunluğu 20 ile 39 yaş arasında.

Oslo’da 10 demanslı yaşlının yaşadığı bir belediye konutunda, çalışan kişilerden birinde ortaya çıkan korona yüzünden, korona diğer yaşlılara ve çalışanlara da bulaştı. Şu an 7 yaşlı ve 3 çalışan, korona olmuş durumda.

Geçtiğimiz pazartesi günü, Oslo’daki, Rikshospitalet’de (Devlet Hastanesi’nde), Bebek Yoğun Bakım Bölümü’ndeki iki çalışanda korona görülünce, üç bebek izole edildi, 25 kişi de karantinaya alındı. İzole edilen üç bebekte virüs görülmedi. Ullevål Hastanesi Bebek Yoğun Bakım Bölümü de, gerektiğinde Devlet Hastanesi’nden hasta transfer edebilmek için kapasitesini arttırdı.

Arendal’da, şu an itibariyle 50 kişide korona var ve 450 kişi de karantinada.

Bergen’de geçtiğimiz Salı gününden itibaren önlemler hafifletildi.

Değişik belediyelerde (fylke) geçerli olan korona kuralları için: https://www.nrk.no/osloogviken/dette-er-de-nye-koronareglene-for-rundt-1_3-millioner-nordmenn-1.15183422

Oslo ve Norveç’ten diğer haberler

Geçtiğimiz hafta Norveç’te yeni parlamento yılı başladı. Meclisin açılışına, rahatsızlığı dolayısıyla Kral Harald’ın kendisi katılamadı. Dolayısıyla meclisi oğlu, prens Haakon açtı. Prens Haakon konuşmasında, bu seneye korona virüsünün damgasını vurduğunu belirtti. Virüsle mücadelede katkıda bulunan herkese, sağlık çalışanlarına, öğretmenlere, belediyelere, temizlik işçilerine, marketlerde çalışanlara ve nihayet işlerini evden yapan herkese teşekkür etti. O da en önemli üç şeyden bahsetti, herkese bunu önerdi:

• Ellerinizi yıkamayı unutmayın

• Hastalanırsanız evde kalın

• 1 metre mesafeyi unutmayın, dedi.

Öte yandan Oslo’da, korona önlemleriyle ilgili tepkiler de oluşuyor. Bunları özellikle sosyal medyada görebiliyoruz. Örneğin, “Norveç ekonomisi 267 kişi öldü diye mahvedildi,” diyenler var. “Ölenlerin sayısında niye artış yok? Hastaneye yatırılanların sayısı neden azalıyor? Korona ya yakanların yüzde kaçı az aslında hastalanıyor?“ gibi şüpheci yaklaşımlar oluyor. Oslo Belediye Yerel Yönetimi Başkanı Raymond Johansen da bu yüzden, Sağlık Bakanı‘nın hangi önerilerini Oslo’da hayata geçireceği konusunda çok dikkatli davrandı. Önlemlerin gereğinden fazla sıkılaştırıldığında, halkın tepkisinin artması ve kurallara uymaması riskine karşı zorunlu oranda önlem almaya dikkat etti.

Oslo Belediyesi de halkın şüpheci yaklaşımlarına yanıt verebilmek için Facebook’ta aktif bir şekilde tartışmalara katılıyor ve soruları cevaplıyor. Halkın alınan önlemlerden bunalması, önlem almaktan vaz geçmesi ve hatta kurallara iteatsizlik edilmesini engellemeye çalışıyorlar.

Osloda önlemler sıkılaştırılırken, Norveç genelinde bunun tam tersi oluyor: 20 yaş üzeri katılımların olduğu spor konusunda hafifletmeler oluyor; alkol servisi için konulan kısıtlamalar kaldırılıyor; açık havadaki arajmanlarda 600 kişiye kadar izin veriliyor, vs.

Şu anda Osloda geçerli olan önlemleri hatırlatalım:

-toplu taşımacılık araçlarında, yani otobüs tramvay ve trenlerde maske takmak zorunlu

-restoran ve kafelerde, tüm müşterilerin kayıt edilmesi gerekiyor

-evlerde ve özel toplantılarda on kişiden daha çok insan yan yana gelemiyor

-kapalı mekanlarda, herkesin sabit bir koltuğu olmadığı durumlarda, maksimum 50 kişinin bir araya gelebiliyor

28 Eylül’de hayata geçirilen bu kurallar, 14 gün sonra yeniden değerlendirilecek.

Bu arada, dışarıdaki yeme içme mekanlarında müşteriler hakkında kaydedilen bilgiler, başka hiç kimseye verilmeyecek, kampanyalarda vs kullanılmayacak, en geç 14 gün sonra da silinecek. Sadece herhangi bir korona durumu görüldüğünde, diğer müşterilere haber verebilmek amacıyla kullanılacak.

Test

Hızlı testler geliyor! Bu yeni korona testleriyie, sonuç 15 dakika içinde anlaşılıyor. Testi yapmak ta çok basit, insan kendisi yapabiliyor. Bu testlerin önümüzdeki hafta Norveç’e gelmesi bekleniyor. Testler karantina kurallarına değiştirmeyecek. 48 saat arayla iki kez test yapılıp ikisi de negatifse karantinaya girmeye gerek kalmayacak. Ama bu zaten bugün geçerli olan bir kural. Ancak unutmamak lazım ki, yurt dışından geliniyorsa, iki kez negatif cevap alınmış olsa bile yine de 10 gün karantinada kalmak gerekiyor.

Dünyadan örnekler

Danimarka’da geçtiğimiz gün içerisinde 370 yeni vaka görüldü. Toplam korona vaka sayısı 29.010’a ulaştı. 105 kişi hastanede tedavi görüyor. Toplam ölüm sayısı 654.

Meşhur internet şirketi Amazon’da, 20.000 çalışan korona olmuş durumda.

Türkiye’de toplam vaka sayısının nasıl tespit edildiğine dair yapılan değişiklik de konu oldu Norveç basınında.

Aftenposten’daki 2 Ekim tarihli haberde, Türkiye’de artık “koronalı“ kişi yerine, “hasta” kişilerin sayılmaya başlandığı yer aldı. Toplam sayının içinde yer almak için, artık hem testin pozitif çıkması, hem de semptomların görülmesi gerekiyor. Korona testi pozitif olsada bazı kişilerde semptomlar görülmediği için, bu durumda toplam vaka sayısı da düşmüş oluyor. Aftenposten’daki haberde, ana muhalefet partisi CHP’li Murat Emir’in, 10 Eylül‘deki sayılarla ilgili olarak, resmi sayılar 1512 yeni “hasta“ gösterirken, yeni “koronalı“ sayısının 29.377, yani resmi sayının 19 katı olduğunu iddia ettiği belirtiliyor!

Aynı habere göre, Türkiye’de şu ana dek 8195 kişi hayatını kaybetmiş durumda. Bu da 1 milyon kişi de 97 kişi anlamına geliyor. Karşılaştıracak olursak aynı sayı İsrail’de 171, Norveç’te ise 50.

Ekonomik sonuçlar

Geçtiğimiz hafta otobüs şoförlerinin grevi sona erdi. Toplu görüşmelere katılan sendikaların bazısı sonuçtan yeterince memnun kalmamış olsa da, yine de bu eylem işçilerin bir arada durdukları zaman haklarını alabileceklerini gösterdi. Grev 20 Eylül‘de başladı ve 11 gün sürdü. Tüm Norveç’te 8000 otobüs şoförü greve katıldı. Yıllık maaşı 400.000 kron civarında olan şoförler, ayda brüt 1000 kronluk bir artış alacaklar.

Toplu taşımacılık şirketleri zarar etmeye devam ediyor. Bunlardan birisi de Batı Norveç’te (Vestlandet) faaliyet gösteren Skyss firması. Şu ana dek 260 milyon kron kayıpları var.

Devlet sahne sanatları ve müzelere yardım etmeyi sürdürüyor. Bunlara 200 milyon kron yeni ödenek ayrıldı.

Çarşamba akşamı, kültür çevreleri, ekonomik durumlarının zorluğunu ve durumun ciddiyetini göstermek için Deichman kütüphanesi, Opera binası ve yeni Munch müzesini kırmızı ışıklarla ışıklandırdı.

Bu akşamki programımızı iki güzel haberle sonlandıralım: birincisi aşıyla, ikincisi de demokrasi ile ilgili.

Aşı onaylanıyor

Avrupa’da aşının onaylanması sürecine başlandı. Avrupa ilaç yetkili makamı EMA (European Medicines Agency), Astra Zeneca tarafından üretilen aşıyı onaylama sürecine girdi. Sürecin ne kadar zaman alacağını şimdilik bilinmiyor. Astra Zeneca aşıyı Oxford Üniversitesi ile işbirliği halinde geliştirdi.

Çin’de demokratik gelişme

Hatırlayacağınız gibi, Çin’de Wuhan şehrindeki doktor Li Wenliang, koronayı dünyaya duyuran ilk doktor olmuştu. Bu yüzden de, yalan haber yaymak iddiasıyla, Çin’deki resmi makamlarla başı derde girmişti. Bunun gibi durumları engellemek, muhtemel sağlık problemleri ile ilgili uyarıda bulunan kişilerin bundan ötürü negatif sonuçlar yaşamaması için Çin’de yeni bir yasa kabul edildi. Bu da bence Çin’de demokrasi için çok güzel bir gelişme. Yeni yasa dün değil önceki gün uygulamaya geçti. :)

Önümüzdeki hafta “görüşmek” üzere, herkese sağlıklı ve güzel bir hafta diliyorum.