Bu hafta Oslo'da korona vakaları hala çok yüksek. Norvec Baris Ödülü'nün sahibiyse Birleşmiş Milletler Gıda Programı oldu.

Haftanın  en üzücü haberlerinden biri, Oslo Alnabru‘daki Coop-Obs marketinde yapılan büyük bir hataydı. Marketin girişindeki dezenfektan kabına yanlışlıkla, tıkanan boruları açmakta kullanılan kuvvetli bir kimyasal sıvı doldurulmuştu! Olay anlaşılana kadar, iki müşteri ve iki çalışan ellerini bu sıvıyla temizlemeye çalışmıştı bile.

Norveç genelinde korona tedbirleri gevşetirliyor ancak Oslo'da değil. Çünkü Oslo'da korona sayısı hala yüksek. Yapılan bir araştırmaya göre, Norvec'te korona tedbirlerinden en az yakınan vatandaşlar da Oslo'da yaşayanlar. Oslo’da yaşayan her dört kişiden üçü, alınan tedbirlerin gerekli olduğunu düşünüyor.

Norvec'te verilen yılın Nobel Barış Ödülü'nün sahibi, Birleşmiş Milletler Gıda Programı oldu. Bunda da kuşkusuz korona epidemisinin önemli bir rolü oldu. Çünkü bu epidemi ile birlikte zaten gıda maddeleri yetersizliği olan ülkelerde, açlık tehlikesi daha da fazla ortaya çıktı.

Koronayla ilgili bunun gibi güncel konularla bu akşam, 11 Ekim, Norveç saatiyle saat 22, Türkiye saatiyle 23’de yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz.

Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz.


(En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)

Haftanın belki de en üzücü haberlerinden biri, Oslo Alnabru’daki Coop-Obs marketinde yapılan büyük bir hataydı. Bu markette, girişte bulundurulan dezenfektan kabına yanlışlıkla, tıkanan boruları açmakta kullanılan kuvvetli bir kimyasal sıvı doldurulmuştu. Olay anlaşılana kadar, iki müşteri ve iki çalışan ellerini bu sıvıyla temizlemeye çalışmıştı maalesef. Bu kişiler alelacele acile getirildi. Muhtemelen kalıcı bir hasar olmayacak. Mağaza şefi, hatayı yapan çalışanların çok üzgün olduğunu söylüyor.

Oslo

Norveç genelinde korona tedbirleri gevşetiliyor, ancak Oslo’da değil. Çünkü Oslo’da korona sayısı hala yüksek. Örneğin geçtiğimiz Perşembe günü yeni vaka sayısı bir önceki günün iki katı, 80 idi. Halk sağlığı enstitüsü bugün, yani 11 Ekim gününde Oslo’da 148 ila 600 kişinin hastalığı yayma kapasitesinde olduğunu tahmin ediyor.

Oslo’da korona vakalarında 32. haftadan itibaren büyük bir yükseliş oldu. 1 Eylül’den itibaren 1127 kişide korona görüldü. Şu an itibarıyla Oslo, Norveç’teki yeni vakaların yüzde kırkının olduğu yer. Öte yandan son iki haftada yeni vaka sayısı sabitlendi: Bir önceki hafta sayı 290 yediydi, ondan önceki haftada 310. 

Osloda şu an itibari ile özel olaylara bağlı olmayan, genel bir epidemi görünümü var. Ağustos’tan beri en çok vaka görülen yerler Gamle Oslo, Alna, Grünerløkka ve Frogner. Korona görülenlerin %60’ı 20 ila 39 yaş arasında. Yaşlılarla risk grubu içinde olanlarda bulaşma oranı düşük. Bu yüzden de hastanede yatanların sayısı düşük. Norveç’te son haftalarda korona görülen kişilerin %13,6’sı bunu nereden kaptığını bilmiyor.

Oslo’da vaka sayısı artıyor ancak hastaneye yatan kişi sayısında artış olmuyor. Halk Sağlığı Enstitüsü’nün tahminlerine göre, Norveç’te ölüm oranı %0,31 yani 1000’de 31. Bunun nedeni, yaşlıların fazla korona olmaması. Geçen hafta 296 yeni vakadan sadece ikisi 80 yaşının üzerindeydi. Bu da epideminin ilk haftalarındaki tablodan çok farklı bir tablo. Aynı zamanda tedavi yöntemlerinde de ilerleme kaydedildiğinden, hastalanan yaşlıların hastaneye yatırılma oranı tahmini olarak %27’den %22,3’e indirildi. 

Ancak yaşlılardaki bu düşük oranın bir bedeli de var. Yaşlılar izole olmaktan, hayatta tat alacak faaliyetlerden uzak kalmaktan yakınıyorlar. Örneğin yaşlılar evindeki bir yaşlı, “filarmoni konserlerine gitmeyi, her Perşembe günü emekliler Üniversitesi’ndeki aranjmanlara katılmayı özlüyorum. Derslerden sonra şehre gider hep birlikte yemek yer, eğlenirdik. Hayatımdaki bu günlük faaliyetlerı özlüyorum,“ diyor

Oslo’da okullar açıldığından beri tüm bölgelerde koronada artış oldu. Sonbahar tatiline kadar olan sürede, Oslo’daki öğrenciler toplam 13.000 okul gününden mahrum kalıp, karantina yüzünden evde eğitim görmek zorunda kaldılar. Oslo’da koronadan en çok etkilenen bölgeler Stovner, Grorud, Bjerke ve Gamle Oslo oldu.

Dolayısıyla Oslo’da tüm önlemler devam ediyor. Oslo’da geçtiğimiz hafta, kuralları ihlal eden 168 vaka kaydedildi. Bunlardan 84’ü karantina ve izolasyon kurallarına uymamak ile ilgili. Polis uygulanan cezaların 5000 ila 22.000 kron arasında değiştiğini söyledi.

Yapılan bir araştırmaya göre, korona tedbirlerinden en az yakınan vatandaşlar Oslo’da yaşayanlar. Oslo’da yaşayan her dört kişiden üçü, alınan tedbirlerin yerinde olduğunu düşünüyor. Oslo yerel yönetimi başkanı Raymond Johansen, Halloween, Noel ve yılbaşı eğlenceleri gibi tüm eğlencelerin ertelemeye hazır olunmasını istedi. 

Şu an Osloda geçerli olan kurallar şunlar:

• özel toplantılarda maksimum on kişi bir araya gelinebiliyor

• toplu taşımacılıkta bir metrelik mesafenin sağlanamadığı durumlarda maske takmak zorunlu

• Sabit oturma yerlerinin olmadığı kapalı mekanlardaki aranjmanlara maksimum 50 kişi katılabiliyor

• restoran ve barlarda tüm misafirlerin kaydedilebileceğı sistemler olmak zorunda

• tüm işverenler çalışanlarının mümkün olduğunca evden çalışmasını sağlamak zorunda

• Mümkün olduğunca toplu taşımacılığın kullanılmaması gerekiyor

• Içki satışının gece saat 12:00’de durdurulması gerekiyor

Oslo da test için zaman alıp, gelmeyenler büyük bir problem oluşturuyor. 24 Ağustos’la 1 Ekim arasında tam 4461 kişi aldıkları test randevusuna gelmediler.

Bu hafta grip aşısı eczane ve doktorlara dağıtıldı. 23.000’den fazla kişi eczanede aşı oldu bile. Aşı olanların çoğu 65 yaş üstü. Hamilelerde de aşı olanlar var. Eczaneler, çoğu gelen kişiyi aşı yapmadıklarını, öncelikli grupları onlara anlattıklarını söylüyorlar. Bunu anlayan kişiler de 1 Aralık’tan sonra aşı olmak üzere bekliyorlar. Şu aşamada sadece risk grubunda olanlara grip aşısı yapılıyor.

Norveç’te diğer bölgelerde durum

Bergen’de Cuma’dan Cumartesi’ye 21 yeni vaka görüldü. Bu kişilerin hepsi 18 ila 33 yaş arasında.

Trysil ev hizmetlerinde (“hjemmetjeneste”) çalışan 150 kişi karantinaya alındı. Hizmetleri kullanan iki yaşlı da ne yazık ki hayatını kaybetti. Dokuz çalışanda, dört yaşlıda korona görüldü

Color Line gemisi Color Magic’le, 30 Eylül günü seyahat eden yolcular, sonradan yolculardan birinde korona görülmesi sebebiyle, bir uyarı mesajı aldılar.

Trump

Trump hastalanana kadar covid 19 virüsünün tehlikesiz bir virüs olduğunu söylüyordu. Oysa Amerika’da 210.000 kişi hayatını kaybetti. Trump‘ın kendisi de korona olunca bu tutumunun değişeceği sanılıyorduö ancak üç gün hastanede kaldıktan sonra Trump’ın Amerikalılara mesajı, “Virüsün hayatınızı kontrol etmesine izin vermeyin!“ oldu! Trump’ın bu tutumuyla seçimi kaybetmesi bekleniyor.

Doktorlar Trump’ın seçim kampanyasına devam edip etmemesi konusunda farklı görüşlere sahipç Doktorlar, hastalıktan sonra vücudun bağışıklığının düştüğünü, dolayısıyla bu dönemde bol bol dinlenip bol sıvı tüketmek gerektiğini söylüyorlar. Özellikle Trump gibi yaşlıların, hastalıktan sonra dinlenmeleri gerektiğini, yoksa hastalığın yeni bir tekrar yapabileceğini söylüyorlar. Oysa Trump pazartesi günü Florida’da bir seçim kampanyasına katılmayı planlıyor!

Dünyada salgın

Polonya’da bir gün içerisinde 5300 yeni vaka ve 53 ölüm olayı kaydedildi. Polonya’da şu ana kadar 4.02.1970 kişi koronadan hayatını kaybetti ve toplam 121.000 kişi de hastalık görüldü.

Birleşmiş milletler raporuna göre korona epidemisi sırasında, kadınlara yönelik şiddette artış oldu. Kız çocuklarının çoğu okuldan uzak kaldı. İstenmeyen hamilelikler ve doğum esnasındaki ölümlerde artış oldu.

Norveç'ten diğer haberler

Yılın Nobel Barış Ödülü’nün sahibi, Birleşmiş Milletler Gıda Programı oldu. Bunda da kuşkusuz korona epidemisinin önemli bir rolü oldu. Çünkü bu epidemi ile birlikte zaten gıda malzemesi yetersizliği olan ülkelerde, açlık tehlikesi daha da ortaya çıktı.

25 Eylül‘de nefes darlığı sebebiyle hastaneye kaldırılan Kral Harald’ın korona olmadığı kısa zamanda anlaşıldı, ancak kendisi bir kalp ameliyatı geçirdi. Durumunun şu an iyi olduğu belirtiliyor.

Bu hafta da koruma görevlileri (“vektere”) grevdeler. Bu sebeple örneğin Oslo Otobüs Terminali akşam sekizde kapanıyor. Trondheim’daki bir korona test istasyonu, açık olduğu saatleri koruma konusunda zorlanıyor.

Sonbahar tatili boyunca yani 40. ve 41. haftalarda, Kristiansand Hayvanat Bahçesi ziyaret rekoru kırdı.

Uçak seyahatlerinin düşüklüğü devam ediyor. Geçen sene Eylül ayına göre bu sene Oslo Havaalanın’dan seyahat edenlerin sayısı %70 daha az. En yüksek düşüşö yurtdışı seyahatlerde yaşanıyor. Yurtdışı seyahatlerde geçen seneye göre %91 oranında azalma var.

Gelecek yılın devlet bütçesi de bu hafta açıklandı. Toplam 25 milyar kron, koronayla ilgili harcamalara ayrıldı. Bir takım kriz paketleri de var ancak bunun içinde hangi paketlerin olduğu açıklanmadı. Tabii ki büyük ölçüde bir miktar sağlıkla ilgili kullanılmak üzere ayrıldı. Bunun yanında seyahat branşına 680 milyon kron, otobüs ve tren şirketlerine 1.9 milyar kron, kültür, gönüllü sektör ve spora 2.6 milyar kron. Ancak tabi bunlardan daha çok, sağlık sektörüne korona ile ilgili harcamalar bütçede yaralıyor: 3.8 milyar aşıyla ilgili harcamalar, hastanelerde ekstra harcamalar için 3.7 milyar ve test istasyonları için 650 milyon kron.

Sol muhalefet olarak özellikle korona bütçesini değil genel olarak bütçeyi eleştiriyoruz. Oslo ve Norveç’te zenginlerle yoksullar arasındaki gelir farkı gitgide artarken, hükümet buna en zenginlerin ödediği gelir vergisini ve diğer vergileri azaltarak cevap veriyor! En zenginlerden alınan vergilerde 2 milyar kron düşüş olacak, yani en zenginler 2 milyar kron devlet kasasına vermeyecek. Norveç’in en zengin %1’i kazandıkları her kron başına senden benden daha az vergi ödeyecek. Biz de bunu adaletsiz buluyoruz. Üstelik hükümetin kendisinin ısmarladığı bir rapor, sermaye vergisini arttırmanın daha çok iş alanı yarattığını göstermesine rağmen!

Frp dehükümetin bu bütçesini desteklemek için pek çok koşul öne sürüyor. Gelişmekte olan ülkelere yapılan yardımın azaltılmasını, Norveç’e daha az mülteci alınmasını koşul olarak koyuyor. Sağcı hükümetin Frp’ye gebeliği her zamanki gibi olumsuz sonuç veriyor.

Dünyadan diğer haberler

Yeni yayınlanan bir rapora göre, korona epidemisi, milyonlarca insanı yoksulluğa iterken, dünyanın süper zenginlerini daha da zengin yaptı.

Latviya, Kıbrıs ve Lihtenştayn Avrupa’daki son üç sarı ülkeydi, şimdi bunlar da kırmızı oldu. Danimarka’da tüm restoran, cafe ve publar saat 10:00’da kapanıyor. Aalborg’daki tanınmış eğlence caddesi Bakire Ane Gade Caddesi’nden geçmeye izin var, ama caddede durmaya izin yok! 

Finlandiya’da durum Norveç'ten biraz daha iyi. İsveç’te sayı yine artıyor. Şu anda Danimarka, Kuzey ülkeleri arasında en yüksek oranda korona görülen yer: Finlandiya’da her 100.000 kişiden 24, Norveç’te 28,2, İsveç’te 57,6 ve Danimarka’da ise 128,4 kişide korona görülmekte.

Öte yandan dünya devlet adamları arasında en dikkatli davrananın Putin olduğu söyleniyor. Epideminin başlamasından bu yana, 67 yaşındaki Putin hemen hemen izolasyona girdi gibi bir şey. Toplantılara sadece video aracılığıyla katılıyor. Hem kendi evinde, hem de Kremlin’de onu görmeye gelenler, geçtikleri tünelde dezenfektanla duş yapılıyor. Putin’i görmeye geleceklerin iki hafta önceden karantinaya girmesi gerekiyor.

Dünyada koronadan etkilenen en çok etkilenen ilk beş ülke, sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Hindistan, Meksika ve İngiltere. Rusya 12. sırada geliyor. Paris’te tüm barlar iki hafta süreyle kapanacak.

Bu arada internette korona konusunda aşırı sayıda yanlış yalan ve özellikle saptırıcı haberler dolu olduğunu da belirtelim. Bu haberlere karşı dikkatli olalım, nereden geldiğini iyice sorgulayalım.

Korona hepimizin hayatını psikolojik olarak olumsuz yönde etkiliyor. Tüm bunların bir gün geçeceğini düşünüp, elimizden gelen önlemleri almaktan başka bir şey yapamıyoruz.

Son olarak, bugün Dünya Kız Çocukları Günü ve bu sebeple Facebook’ta gördüğüm bir yazıyı alıntılamak istiyorumççç

 

Hani doğduğunda evlattan kabul edilmeyen , erkek doğuramadığı icin annesinin karalar bağlayıp babasının boynu eğik gezdiği, erken yasta okuldan alınıp ev işlerine koşulan kız çocuklarının günü. Çocuk yasta "babasının rızasıyla" başlık parası adıyla satılan, 14 - 15 yaşında anne olan kiz çocuklarının günü.Doğduğu andan itibaran dayağa, siddete, tacize hak görülen kız çocuklarının günü…

Öte yandan barbi bebeklerin dünyasında gerçek hayattan bihaber prenses gibi yetiştirilen, dünyasında süslenmekten başka bir şey olmayan , dış görünüşün tek değer olarak empoze edildiği şımarık kız çocuklarının günü…

Iki kız çocuk annesi olarak diyorum ki lütfen cocuklarımızı aşırı uçlarda yetistirmeyelim, dengeyi bulalım!

🌺 ve...hadi diyorum

Daha doğmadan başlayan cinsiyet ayrımcılığına karşı,

Kız çocuklarının EĞITIM hakkı için

Çocuk yaşta evlilikler olmasın diye

Daha eşit bir dünya için

Kız çocuklar mutfağa değil, oyuna

Kız çocuklar düğüne değil, okula

Kız çocuklar tarlaya değil, kütüphaneye

Unutmayalım ki iyi yetişmiş bir kız çocuğu, mutlu bir kadın, iyi bir anne olacaktır. Toplumun refahı, huzuru, zenginleşmesi için;

Kız çocuklarına yönelik hak ihlalleri artık son bulsun 🙏💗

Dünya Kız Çocuk Günü Kutlu Olsun 👩‍👧💗👭

Kaynak: 

5-11 Ekim 2020 Aftenposten gazetesi.

FHI sitesi, www.fhi.no