Çocuklara korona testi Norveç’te böyle anlatılıyor... Oslo’da 2 Mart’tan beri kapalı olan dükkanlar, bu hafta nihayet açıldı. Esnaf memnun... Ancak restoran ve barlar kapalı olmaya devam ediyor... Virüsün Güney Afrika mutasyonunu Norveç’te yendik... Korona vaka sayısı ve hastanede yatan hasta sayısı düşük seviyede olmaya devam ediyor, ancak yer yer okullarda ya da belediyelerde birden ortaya çıkabiliyor... İlk aşı ile ikinci aşı arası, altı haftadan 12 haftaya çıkarılacak mı? Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 9 Mayıs 2021’de, Norveç saatiyle saat 22, Türkiye saatiyle 23’de yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://stream.interfm.no/interfm_hq adresinden dinleyebilirsiniz. Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz: (En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.) https://gulay-kutal.blogspot.com/2021/05/once-aycgn-burnuna-cubugu-sokuyoruz.html
Oslo’daki degisik bölgelerde aşılanma ne durumda?
Aşılananlara ve yeni korona gecirmislere, hükümet bu hafta müjdeli haberlerle geldi
Vaka sayilari
Gectigimiz haftalarda, tüm Norvec’teki yeni vaka sayisi 15. haftada 3726, 14. haftada 3209 ve 17. haftada 2785 iken, bu hafta 6 Mayis yani Cuma günü itibariyla 1490 idi.
Oslo’da ise yeni vaka sayisi 15. haftada 1092, 14. haftada 889, 17. haftada 771 iken, bu hafta 6 Mayis yani Cuma günü itibariyla 370 idi. Hatirlayacagimiz gibi, Oslo’da 11. haftada, yani vaka sayısı en yüksek olduğu sırada, bir haftada korona olan kişi sayısı 2500 kişiye yakındı.
Hastanede yatan sayisi bir onceki hafta 155 iken bu sayi bugün itibariyle 110. 27 kişi respiratöre baglı tedavi görüyor. Gecen hafta bu sayi 36 idi.
Halk Sagligi Enstitüsü 17. haftada 30 okul, isyeri, yuva, saglik kurumu ve özel konutta yerel salgin kaydetti. Son iki haftadır Oslo’da en yüksek vaka sayısı, Grunerløkka’da. Özellikle Lakkegata okulunda. Resimdeki gibi, okulda cocuklara test yapmadan önce, oyunla asinin nasil yapilacagi anlatiliyor: “Önce oyuncak ayı sonra biz test olacağız.”
Norveç’te bugüne dek toplam 767 kişi hayatını kaybetti. Bu sayi gecen haftanin 11 kisi uzerinde.
Oslo ve cevresinde kurallar
Viken bölgesindeki belediyelerde, korona orani çok değişiklik arzediyor; bazı belediyelerde yüksekken, bazılarında düşük. Bu yüzden hükümet, on belediyede tedbirlerin azaltılacağını belirtirken, dokuz belediyede önlemler B seviyesinde, yani yüksek seviyede 21 Mayıs’a kadar devam edecek. Bu belediyeler: Bærum, drammen, Lier, Lillestrøm, Lørenskog, Nordre Follo, Rælingen, Ullensaker ve Ås.
Gectigimiz Carsamba günü Oslo Yerel Yönetimi Baskani Raymond Johansen basın toplantısı yaparak, kismenn Ocak sonundan ve daha sonra 2 Mart’tan beri kapali bulunan magaza, dükkan ve alisveris merkezlerinin Persembe gününden itibaren açılacagini müjdeledi. Bu da 16 000 kadar calisanin, islerine geri dönebilecegi anlamina geliyor.
Böylece Oslo’nun acilma planinin 2. asamasina girmis bulunuyoruz. Ancak 2. asamadaki geri kalan rahatlamalara gecip gecmeyecegimiz 20 Mayis’ta belli olacak. 20 mayis’ta asagidaki hafiflemelerin gelip gelmeyecegi belli olacak:
- Kapali ve acik yeme-icme mekanlari
- Spor merkezler vb.
- Yetiskinler icin spor imkanlari
- Müze, galeri vs. gibi kültür mekanlari
- Sabit yer kosuluyla, 20 kisiye dek aranjmanlar, sinema, tiyatro ve konserler
Su an içinde olduğumuz birinci aşamada, hafifletilen diger önlemler sunlar:
Evlere gelebilecek misafir sayisi ikiden ona çıkarıldı.
Dışarıda on kişi bir araya gelebilecek.
Organize spor ve boş zaman faaliyetlerine 20 yaşın altında 20 kişi katılabilecek.
Perşembe günü Osloda dükkanlar açıldı. Önümüzdeki pazartesiden itibaren yuvalar ve ilkokul ortaokul sarı seviyesine geçecekler. Liselerin sarı seviyeye geçmesi planlanıyor 18 Mayıs‘tan sonra. Kütüphane yavaş yavaş açılacak. Restoranlar ve barlar hala kapalı. Belediye olarak birkaç hafta içinde buraların da açılabileceğini umuyoruz.
Yarin, yani 10 Mayis 2021’den itibaren:
- Yuva, ilk ve ortaokullar kirmizidan sari düzeye gececek
- Bandolar 17 Mayis icin prova yapabilecek
- Deichmanske Kütüphanesi bazi hizmetler sunmaya baslayacak
- Yetiskin Merkezleri (Seniorsentrene) yavas yavas normal isleyislerine dönecek
Oslo’da bunun disinda sıkı kurallar devam ediyor:
Restoranlarda yiyecek ve içki servisi yasak, sadece take-away mümkün.
Spor merkezleri, tiyatro ve sinemalar kapalı.
Arajmanlar yasak.
Evden calisabilen herkes evden calismaya devam ediyor.
Aşı konusundaki gelişmeler
Norvec Halk Sağlığı Enstitüsü, çocuklara da aşı yapılıp yapılmayacağını değerlendirmekte. Aşının faydası, tabii ki hastalığa karşı korunması ve toplumun büyük bir kısmının bağışıklık kazanması. Dezavantajlar olarak da, çocuklarda kol ağrıması ve birkaç gün hasta olabilme gibi yan etkiler sayilabilir. Norveç’te şu an Pfizer aşısı 16-17 yaşlarında olup, risk grubunda olan gençlere verilmekte. Amerika’da Pfizer aşısının 12 alt yaş sınırına kadar yapilmasinin onaylanması bekleniyor önümüzdeki hafta. Kanada zaten bu uygulamaya geçtiğimiz hafta başladı.
Oslo’daki degisik bölgelerde aşılanma ne durumda?
Oslo’nun %31,2’si aşağılanmış durumda. Oslo’da Stovner, Grorud, Alna, Gamle Oslo ve Søndre Nordstrand, buna ek olarak Lørenskog, Sarpsborg, Fredrikstad ve Moss belediyeleri, öncelik verilen bölgeler. Örneğin Stovner’de her on kişiden dördü aşılanmış durumdayken, Grunerløkka’da on kişiden ikisi aşılanmış durumda. Bundan sonra da koronanın en çok olduğu bölgelere daha çok aşı verilmeye devam edilecek gibi görülüyor.
Oslo’da belediye olarak, birinci doz aşı ile ikinci doz arasında altı haftalık süreyi 12 haftaya çıkarıp çıkarılmayacağını araştırıyoruz. Hükümet bu yönde karar aldı geçtiğimiz hafta. Oslo’da bu yönde bir degisimden etkilenecek grup, 45 ila 64 yaş arasında olup bunun dışında ciddi bir hastalığı olmayanlar. Bu grupta da 20.000 ila 50.000 kişi bulunuyor.
Ayrica Oslo Belediyesi olarak. Haziran ayında yayınlanacak bir rapor hazırlatıyoruz. Bu rapor, belediyenin korona ile nasıl mücadele ettiğinin bir değerlendirmesi olacak. Tabi bu rapor ilk ve son rapor değil, bundan sonra da en azından Pandemi devam ettiği sürece değerlendirmelere de devam edilecek
Saglikla ilgili diger konular
Pandeminin arkasından yeni bir pandemi bekleniyor: “Ruh sağlığı bozukluğu pandemisi”! Bir uzman heyeti, korona pandemisi sırasında ruhsal sağlık ve bağımlılık konusunu inceleyip bir rapor hazırladı. Rapor, önümüzdeki hafta hükümete teslim edilecek. Bakalim rapor neler gösterecek? Daha önce yapılan bir araştırmaya göre, geçen sene Mart ve Nisan aylarında, toplumda endişe ve depresyon normalin iki-üc katı seviyesindeymis. Zaten uluslarası çalışmalar da bunu doğruluyor. Ne yazik ki, okullar kapanınca zaten sorunlu çocukların sorunları daha da büyüdü. Öğrencilerin yarısı ruh sağlığı açısından sorunlu durumda. Yaşlılar yüksek risk grubu içinde oldukları için izole oldular ve iyice yalnızlaştılar. Pandemiden önce zor durumda olanlar, pandemi sonrasında daha da kötü duruma geldiler. Psikolojik sorunları ya da uyuşturucu bağımlıları olanların tedavileri yarım kaldı ya da ertelendi. Bütün bunlar elbette cok zor sorunlar ve pandemi gectikten sonra bile etkisini sürdürebilecek problemler.
Korona yüzünden evlere kapandığımız bu dönemde, fiziksel aktivite yapmak da çok önemli. Gazetede her gün yapılabilecek faaliyetler olarak şunlar öneriliyor:
Her gün 30 dakika fiziksel faaliyet yapmayı planla.
Çok fazla televizyon seyrediyorsan, reklam aralarında veya dizinin bir bölümünden öbürüne geçerken on kere dizlerinin üzerinde cokup, kalk veya olduğun yerde biraz koşma hareketi yap
Calışırken her 25 dakikada bir 5 dakika mola ver. Bu 5 dakikanın 2-3 dakikasında da yürü ya da biraz hareket yap.
Çocuklarla oyna
Ev işi yap vs.
Aşılananlara ve yeni korona gecirmislere, hükümet bu hafta müjdeli haberlerle geldi
Norvec’te su an 1,4 milyon kisi, en azindan ilk doz aşısini olmus bulunuyor. Su kisiler koronaya karsi “korunmus” sayiliyor:
- Iki doz asi olmus olanlar
- Ilk doz asisindan bu yana 3 ila 15 hafta gecmis olan kisiler
- Son alti ayda korona gecirmis olanlar.
Bu kisiler, kendileri gibi korunmus olan kisilerle yakin irtibatta bulunabilecekler. Norvec icinde seyehat edebilecekler. Ancak mesafe ve maske kullanma kurallari onlar icin de devam ediyor. Korona belgesi helsenorge.no adresinden temin edilebilir.
“Korona Belgesi” ya da “Aşı Pasaportu” uygulamasi, Danimarka’da kullanılmaya başlandı. Korona belgesini gözeterenler, kapalı yerlerde spor yapma imkanına kavusuyor, tiyatro ve sinemelara girebiliyor ve konferanslara katilabiliyor.
Norveç’te ise korona belgesi (koronasertifikat) çalışmaları devam ediyor. Bu pasaport üç şey gösterecek: birincisi aşı olup olmadığını, ikincisi korona geçirip doğal olarak bağışıklık kazanıp kazanmadığını ve son olarak ta yakın zamanda yapılmış negatif bir korona testin olup olmadigini.
Norvec’e girisler
Norveç’e girişlerde kontrol var ancak yeterli değil. 15 Şubat‘tan bu yana 160.000 yolcuya telefon edilmişö ancak sadece yarısına ulaşılabilmiş. Girişte sahte telefon numarası, adres verenler de varmış. Gardermoen Kontrol Merkezi’nin müdürü, 1 Nisan’dan bu yana sınırı geçen herkese, mecburi test yapıldığını söylüyor. Eğer yolcuda korona tespit edilirse, hemen belediye ile irtibata geçiyormuş kontrol merkezi. Bundan sonra da belediyenin sorumluluğunda oluyor kişinin takibi.
Son haftalarda Norvec’e haftada ortalama 25 000 kisi giris yapti. 17. haftada gelenlerin 1000’de 3’unde korona tespit edildi; bu da bir haftada 75 kisi anlamina geliyor.
Bu arada Norvec’te virüsün Güney Afrika mutasyonu hemen hemen yok oldu. 17. Haftada tüm Norvec’te sadece iki Güney Afrika mutasyonlu virüs vakasi tespit edildi. Dünyada ise, Asya ve Afrika’da yayilmaya devam ediyor. Pfizer bu sebeple aşının üçüncü bir çeşidini test etmekte. Bu yeni aşının, kıştan itibaren uygulanmasi bekleniyor. Virüsün Ingiliz varyantı ise yaygin olmaya devam ediyor. mRNA tarzı aşıların, Güney Afrika mutasyona karşı da etkili olduğu belirtiliyor.
Dünyadan haberler
Hindistan‘da günde 4000 kişi ölüyor. Uzmanlara göre bu sayı yanıltıcı olabilir. Ölenleri kaydetmek güç olduğu için, gercek ölü sayisin bunun beş katı, yani günde 20.000 kişi olabilecegi söyleniyor.
1,2 milyar kisi yasayan Afrika’ya, sadece 32 milyon doz aşı ulaştı. Covax, yoksul ülkelere de aşı ulaşması için calışıyor. Norveç, Covax’a 1,3 milyar kron bagista bulundu.
ABD Baskani Biden, gectigimiz hafta, aşı patentleri konusundaki sinirlamanin kaldırılmasını desteklediklerini bildirdi. Biz de SV olarak bunu destekliyoruz.
Kaynakça:
Www.fhi.no
Aftenposten 5-9 Mayis 2021
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar