Norveç’e gelen 120 korona mutasyonundan 61’i nasıl yok oldu? Vaka sayısı yine tırmanışa geçtiği için Oslo’da bu akşam açıklanacak yeni kısıtlamalar neler? Dünyadaki yeni “aşı diplomasisi” nasıl işliyor? Norveç aşı yarışında şimdilik neden yaya kalmış durumda?
Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 28 Şubat 2021’de, Norveç saatiyle saat 21.30, Türkiye saatiyle 23.30’da yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz.
Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz:
https://gulay-kutal.blogspot.com/2021/02/norvece-gelen-mutasyonlar-neden-yok.html
(En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)
Oslo yine kapanıyor!
Oslo’da vaka sayılarında hızlı bir artış var. Oslo Yerel Yönetimi başkanımız Raymond Johansen, bugünkü basın toplantısında bunun nedenlerini ilkin yapılan test sayısındaki artışa, dolayısıyla belediye olarak daha çok vakayı tespit edebilmemize, ikinci olarak şu an var olan vakaların çoğunun daha hızlı yayılan İngiliz virüsü olmasına ve son olarak da yine Oslo ve Viken belediyelerinde mobilitenin yani şehir içindeki gidiş gelişlerin artmış olmasına bağladı.
Dolayısıyla 4 aydır zaten sıkı tedbirler altında yaşayan Oslo’da bugün itibarıyla önlemler yine daha da sıkılaşıyor. 1 Mart Pazartesi’yi Salı’ya bağlayan geceden itibaren başlayıp, ilk etapta 15 Mart’ a kadar sürecek önlemler şunlar:
· Eczane, marketler ve “vinmonopol” (tekel) dışında tüm dükkanlar kapanıyor
· Takeaway dışında tüm restoranlar, kafeler kapanıyor
· Galeriler ve satan eserleri satılan yerler kapanıyor
· 20 yaş üzerindeki kişilerin organize boş zaman faaliyetlerinde bulunmaması tavsiye ediliyor
· Açık hava aranjmanları yasak
· Liseler ve “voksenopplæring» kırmızı seviyeye geçiyor
· Yarın liseler kapalı. Salı günü liselerde eğitim dijital olacak
· Öğrenciler toplu olarak test yapılacak (hızlı, tükürük testi)
· Şantiyelerde hapis cezası kurallara uyulmazsa
· Ev ziyaretleri tavsiye edilmiyor
Raymond Johansen konuşmasında Oslo’da 37 000 kişinin işsiz kaldığını, her 10 restoran vs. den 6’sının iflas eşiğinde olduğunu, çocuklu ailelerin bunaldığını, kentteki sınıf farklılıklarının daha da barizleştiğini söyledi.
Belediye olarak hükümetten iki beklentimiz var:
1. Krizden en çok etkilenen bar ve restoran branşı başta olmak üzere küçük ve orta büyüklükteki şirketlerin kayıpları karşılanmalı
2. Oslo’ya daha çok aşı verilmeli. Oslo olarak 350 belediye arasında 279. sıradayız. Oslo’daki yaşlılar daha büyük risk altında olduğu için Oslo’ya daha çok aşı verilmesi gerekli.
Hepimiz elimizi yıkayarak can kaybını önledik. Kimin canını kurtardık bilmiyoruz. Dayanışmaya devam!
Oslo Yerel Sağlık Bakanı Robert Stein de, ‘Artık “ben” yok, “biz” varız,” dedi. Koronanın Oslo’da yine hızlanışa geçtiğini, yeterince aşı olmadığını, aşı sırasının 75-84 yaşa geldiğini, ancak Astra Zeneca aşısının 55 yaş üstüne ve altta yatan ciddi hastalıkları olmayanlara verilmeye başlanacağını belirtti.
Oslo’da geçtiğimiz Perşembe günü son üç ayın en yüksek korona vaka sayısı gözlendi. Artış en çok gençler arasında oldu. Tek bir günde 231 yeni vaka kaydedildi. Ellili yaşlar arasındaki sayı düştü, ancak on yaş altındaki çocukların arasında yükseldi. Hastanelere yatanların sayısı iki katına çıktı.16-19 Yaş arasi korona vakalari beş katına çıktı
Oslo Yerel Eğitim Bakanı Inga-Marte Torkildsen da, ‘Gençlerin ne durumda olduğunu anlamamız zor. Onların tam özgür olmak istediği dönem,” dedi. Okullarda maske takmak gibi başka önlemlerin de değerlendirildiğini,hükümetin trafik ışığı sistemini gözden geçirmesinin yararlı olacağını söyledi.
Raymond Johansen tatilden Oslo’ya dönenlerin aşı olmasını tavsiye ediyor. Çarşamba günü Oslo’da R-sayısı 1,4’e yükseldi, oysa bu sayı 1 Şubat‘tan beri 1 idi.
Kurallar
Yukarıdakilere ek olarak Oslo’da halen geçerli olan diğer kurallar şunlar:
· Çocuklar ve gençler için boş zaman faaliyetlerine devam ediliyor ancak müsabakalar, yarışmalar, kupa karşılaşmaları ve turnuvalar yapılmıyor.
· Takside maske takmak zorunlu.
· Dükkanlar müşteriler arasında 2 metre mesafeyi korumak ve gözcü (“vakthold”) bulundurmak zorunda.
· Evden çalışabilenler evden çalışmak zorunda.
· İş ve okul dışında, yakın olarak görüştüğün kişilerin sayısı bir hafta içinde 10’u geçmemek zorunda.
· Özel toplantılarda veya ziyaretlerde 10 kişiden çok kişi bir arada olmayacak. Bu kural hem kapalı hem açık mekanlar, hem çocuklar hem yetişkinler için geçerli.
Norveç Sağlık Müdürü Bjørn Guldvig’e göre sıkı önlemler Nisan sonuna kadar sürecek. Şu an aşıyla bir yarışa girilmiş durumda. Üstelik yeni İngiliz mutasyonu da var virüsün endişe uyandıran, çünkü daha hızlı bulaşıyor ve kontrol etmesi daha zor.
Amaa.. Bu ne perhiz, bu ne lahana tursusu dedirtecek bir durum da var: Pazartesiden itibaren İsveç’ten Norveç’e her gün gidip gelenlerin girmesi yeniden baslayacak. İsveç başbakanı sadece her gün gidip gelenler için değil herkes için sınırların açılmasını talep ediyor. Soruna çözüm bulmak Norveç’in vazifesi çünkü bu insanların işyerleri Norvec’te, diyor.
Bu arada son dakika haberine gore Kristiansand da kapaniyormus.
Cezalar
Cumartesi günü 50 yaşlarında koronalı bir kişi Oslo havaalanında durduruldu. Elinde negatif olduğuna dair sahte bir belgesi olduğu için. Bu kişi Katar’a gitmek üzereydi. Birkaç gün önce de bu korona olduğu ortaya çıkmıştı. Bu kişiyi korona korumalı giysiler içinde polisler evine geri getirdi.
Oslu Grunerløkka’da 18 çalışanda korona görülen bir şantiye kapatıldı. 150 kişi karantinaya alındı. Bu, aslında son zamanlarda korona görülen üçüncü şantiye.
Trondheim’da korona olduğunu bilen ve izolasyonda olması gereken bir kişi otobüse bindiği için hakkında suç durusu yapıldı.
Tüm özel toplantılar tavsiye edilmiyor olsa da, Oslo’daki sayılar yine koronanin bu özel buluşmalar sayesinde yayıldığını gösteriyor.Hala sosyal ilişkilerimizi sınırlı tutmamız, mesafeye dikkat etmemiz ve ellerimizi sürekli temiz tutmamız gerekiyor.
Aşı ve sağlıkla ilgili diğer konular
Johnson & Johnson aşısı Amerika Birleşik Devletleri‘nde da onaylandı. Yarına 5 milyon aşının hazır olabileceği söyleniyor.
Hükümet pazartesi günü Moderna’dan daha fazla aşi alınacağını söyledi. Ancak bu yeni aşılar ancak yazdan sonra ulasacak. Moderna Şirketi 2021 yılında 18,4 milyarlık bir gelir elde etmeyi umuyormus(!).
Önümüzdeki hafta Osloya yine çok az sayıda aşı geliyor. Önümüzdeki iki hafta süresince Oslo’da 2000 yaşlı ilk doz aşısını olacak. Yaşlılara Pfizer / Biontech ve Moderna, sağlık görevlilerine de Astra Zeneca aşısı yapılıyor. Oslo’da şu ana dek 36.610 kişi aşı oldu. Burada nüfusun sadece %2,9 unu teşkil ediyor. Bu aşılama stratejisinde değişiklik yapılıp yapılmaması gerektiği konusunda geçtiğimiz çarşamba günü halk sağlığı enstitüsü hükumete bir de değerlendirmede bulundu. Ancak bu değerlendirmenin ne oldugu, hükümet bu konuyu değerlendirene kadar gizli tutuluyor.
Resim: hangi belediyelerde ne kadar kişiye aşı yapıldığı
Bu arada...Norveç’e gelen virüs mutasyonları ölüyor! Norveç’le mücadeleyi kaybediyor!
Geçen yaz sınırlar açıldıktan sonra Norveç’e 80 değişik virüs mutasyonu girdi ve bunların yarıdan fazlası Norveç’te yok oldu. Norveç’e gelen toplam 120 korona çeşidinden 61’i Kasım ayından beri ortada yok. Bu mutasyonlar diğer ülkelerde hala var olmasına rağmen Norveç’te yok oldu. Bu varyantların adları, mesela İspanya’da Haziran’da ortaya çıkan varyantının adı B.1.177.14. Bu İngiltere’ye, İsviçre, İrlanda, Belçika ve Norveç’e yayıldı. Norveç’te 72 vaka görüldü Hazirandan itibaren. Ancak bu virüs mutasyonunun izi sürülerek, kimin kime bulaştırdığı anlaşılıp söz konusu kişilerin hepsinin karantinaya girmesi sağlanarak, vücudunda son korona kalmış kişinin de iyileşmesiyle virüsü bulaştıracak kimsesinin kalmamasıyla, bu tür efektif önlemlerle Ağustos ayında ortadan yok oldu. Diğer varyantların adı B.1.242 mesela. Bu da Amerika Birleşik Devletleri‘nde ortaya çıkıp Avrupa’ya gelen, geçtiğimiz yaz ilk kez Lillestrøm»de de görülen virüs tarzı. Bu tür virüs de efektif önlemlerle kısa zamanda yok edildi. Bunun gibi virüsün Fransız, İsveç varyantları da var.
Şu an itibarıyla en kritik virüs varyantı İngiliz varyantı, B. 1.1.7: bunun %30 ila 75 oranında daha bulaşıcı olduğu ve daha yüksek ölüm oranına yaratabileceğinden bahsediliyor. Danimarka’da şu an var olan vakaların yarısından fazlası bu İngiliz mutasyonu türü; Norveç’te ise bu kadar ilerlemiş durumda değil ama Halk Sağlığı Enstitüsü altıncı haftada analiz edilen korona örneklerinin %20 ila 30 unun bu tür olduğunu söylüyor. Bu mutasyon önce Nordre Follo’da ortaya çıkmıştı ancak şu anda orada yok edildi. Bunun gibi, Trondheim’da Ekim’de ve muhtemelen Polonya’dan gelmiş olan mutasyon, turist otobüsünde görülen ve Drammen ve şiilerin bir kutlamasında Østfold’da görülen mutasyon da buralarda yok oldu.
Norveç’te balık yağının korona üzerindeki etkisi araştırılıyor. Şu ana dek araştırma 70.000 kişiye araştırma kapsamına alabildi. Daha da çok kişinin araştırmaya katılması sağlanmaya çalışılıyor. Uzmanlar balık yağı alan kişilerin koronaya daha az yakalandığını gözlemliyor. Koronaya yakalanırlarsa da daha az hasta oldukları gözlemleniyor. Ancak bunun balık yağı olanların yaşam tarzıyla mı ilgili olduğunu yoksa balık yağının kendisine bağlı mı olduğunu tam anlamıyla tespit edemiyorlar. Bu araştırma da bu yüzden yapılıyor.
Okul
Üniversite öğrencileri, korona yüzünden gelirlerinden olmuşsa, ekstra borç almak için başvurabilecekler. 26.000 kron olan bu borcun10.400 kronu daha sonra borçtan düşülecek.
Oslo’da liseler kirmizi, yuvalar, ilkokul ve ortaokullar ise sarı seviyede.
Norveç’te diğer konular
Hükümet yeniden küçük işletmelere bir kriz paketi geçiriyor. Oslo‘ya 200 milyon kron düşüyor. Ancak küçük işletmeler bunun yeterli olmayacağından yakınıyor
Bir yıl içinde neler oldu?
Resim: bir yıl içinde Norveç’te neler olduğu
Dünya
Finlandiya’da 8 Mart’tan itibaren üç hafta süreyle her şey kapanacak. 13 yaşından büyük bütün öğrenciler evden eğitim görecek. Altı kişiden daha fazla kişinin bir araya gelmesi mümkün olmayacak. Restoranlar kapatılacak. Finlandiya’da pandemi başlandığından beri 50.000 vaka görüldü ve 716 kişi hayatını kaybetti.
SAS direk uçuşlar koyuyor İskandinavya’dan Avrupa’ya 180 Değişik.. Bunların arasında Alicante, Malaga, Mayorka, Alanya, Nis, Roma ve Athena var. Ancak bunların arasında örneğin Nis’te Fransa’daki en yüksek korona seviyesi var.
Dünyada aşı yeni para birimi haline geldi. Tüm ülkeler aşı kapmak için yarışıyorlar. Sırbistan’ın başbakanı Ocak ayında, “şu an atom silahını bile daha kolay elde edebilirsiniz aşıdan“ dedi. Şu an piyasada hiçbir şey korona aşısı kadar makbul değil. Çin, Rusya, Hindistan Ve birleşik Amerika Arap Emirlikleri gibi ülkeler başka ülkelerin dostluğunu kazanmak için onlara büyük miktarlarda aşı veriyorlar. Çin ve Rusya 41 ülkeye 800 milyon aşı vermiş durumda. Bunları bağış olarak ya da satarak veriyor.
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri‘nde ise ülkeler bencilce kendi ülkelerini korumaya çalışırken, diğer ülkeler arasında bir tip aşı diplomasisi oluştu. Bu tip yardımlaşmaları, kriz zamanlarındaki bu tip yardımları ülkeler uzun süre hatırlarlar. Bu diplomasi sonuçlar vermeye başlamış bile. Örneğin Hindistan‘la komşusu Nepal arasındaki ilişkiler uzun süredir oldukça problemli olmasına rağmen, Hindistan‘ın Nepal’e 1 milyon aşı vermesinden sonra bu ilişkiler iyileşti. Hindistan her gün günde 2.500.000 doz Astra Zeneca Oxford aşısından üretiyor ve pekçok başka ülkeye aşı yolluyor. Çin de yoksul ülkelere 10 milyon doz aşı yollayacağını belirtti. Rusya, beyaz Rusya’ya Sputnik aşısından veriyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Tanzanya‘yı koronayi ciddiye almaya davet ediyor. Tanzanya’nın başkanı şu ana dek virüsle en iyi de sadece dua ederek baş edileceğini söylemekte ve ülkede korona önlemleri almamak konusunda ısrar etmekte.
Kaynakça:
Aftenposten, 22-28 Şubat
Nrk.no, 28 Şubat
Oslo Belediyesi basın açıklaması, 28 Şubat
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar