Koronadan bunalanlara şehrin göbeğinde kayak yapma imkanı!

Koronadan ötürü her yer kapalı olunca, Oslo Belediyesi soğuk havada dışarda faaliyet yapmanın imkanlarını arttırıyor. Kamyonlarla getirilen karlarla, şehrin merkezindeki değişik noktalarda örneğin sarayın bahçesinde kayak parkurları hazırlanıyor... Norveç’te alınan çok sıkı tedbirlerden dolayı vaka sayısı düşmeye devam ediyor... Aşı sıkıntısı sürüyor. Şimdiye kadar sadece 200 000 kişi aşı olabildi...

Koronayla ilgili yeni önlemler ve haberlerle bu akşam, 14 Şubat 2021’de, Norveç saatiyle saat 21.30, Türkiye saatiyle 23.30’da yine Radio inter fm 105.8 de beraberiz. Radyoyu internet üzerinden, http://interfm.no/nettradio/nettradio/ adresinden dinleyebilirsiniz.

Programdan sonra konuşmanın metnini aşağıda bulabilirsiniz:

https://gulay-kutal.blogspot.com/2021/02/koronadan-bunalanlara-sehrin-gobeginde.html

(En oppsummering på siste ukens hendelser knyttet til korona, helse- og økonomikrisen i Norge og i Oslo - på mitt morsmål, tyrkisk.)

Sayılar ve vakalar

Perşembe günü Norveç’te günde 264 yeni vaka görüldü. 4 Ocak’ta ise bu sayı 936 idi. Pazartesi itibari ile de Oslo’daki yeni vaka sayısı günde 24 idi. 11 Ekim’den bu yana sayı hiç bu kadar düşük olmamıştı. Yani hem Norveç’te, hem Oslo’da düşüş devam ediyor. Bu çok iyi.

Trondheim’da korona yüzünden belediye binası kapatıldı. Gjøvik belediyesinde Cumartesi günü Egon restoranda 18:30 ile 2030 arasında orada olanların kendilerini test ettirmesi istendi. Pazartesinden beri Bergen de “kapalı”. Aynı Oslo gibi.

Norveç’te 592 ölüm vakası var bugüne kadar. İlk yaşı 27 Aralık’ta yapıldı. Şu ana kadar yaklaşık olarak 200.000 kişi aşının ilk dozunu oldu; 57.000 kişi kadar da ikinci dozu da oldu. 

Mutant virüs Norveç’te yayılıyor; 44 belediye yayıldı. 400 tane vaka kaydedildi. Osloda dördüncü ve beşinci haftalarda görülen korona vakalarının %8’i bu mutant virüsler.  

Yine de bu virüse karşı mücadele için yapacağımız aynı şeyler:

• Mesafeye dikkat

• El temizliğine ve öksürürken dikkat

• Hasta olunca evde kalmak

Dünya

Dünyadaki korona vakalarının sayısı aşağıdaki figürde.

Oslo

Bu arada Oslo‘nun pek çok yerinde kış sporları yapabilmek için mekanlar oluşturuluyor. Bunlar dağlardan kar taşıyarak yapılıyor. Bunlardan bir tanesi kralın sarayının bahçesi. kralla kraliçe değildi bu durumdan çok memnun oldukları belirtiliyor. Yakında burada kayak yapmak ve kızakla kaymak mümkün olacak. Bunun nedeni de, kayak yapmak için Marka’ya gitmek için toplu taşımacılık kullanılmasının önlenmesi. 

Grønland’da, köprünün altına çok eğlenceli bir snow board parkuru yapıldı. Voldsløkka’da da kayak parkuru yapiliyor. Bundan birkaç hafta önce de Carl Berner Plass’da kayak parkurları yapılmıştı. Frogner parkında da kayak parkuru yapılacak. Belediye olarak Oslo’lulara bu hizmetleri sunabilmekten memnunuz. Belediyenin kapasitesi olduğu sürece de bu tip yeni parklar yapmaya devam edeceğiz.

Kurallar

Kuralların karışık, kuralları anlamanın zor olduğundan şikayet ediliyor: Renkler var, bölgeler var, harfler var... Örneğin Ring 1 ve Ring 2 var. Önlemlerin sıkılığını anlatan harfler: A, B, C ve D gibi. A olunca en sıkı tedbirler anlamına geliyor. 

Kış tatili bir hafta sonra başlıyor. Yurtdışına gidilmesi elbette önerilmiyor. Yurt içinde de hytta gezileri konusunda ayrıntılı talimatlar mevcut. Buralarda fazla kişiyle kalınması tavsiye edilmiyor, çünkü bilindiği gibi hyttalar daha küçük mekanlar ve havalandırması da daha kötü. 

Tatilde şehirde kalanlar için de, toplu taşımacılık kullanılmaması tavsiye ediliyor. Yine dışarlarda bir araya gelmek tavsiye ediliyor. Gece yatılı misafirlikler tavsiye edilmiyor, misafirlerin sınırlı bir sayıda tutulması öneriliyor. Yine ellerin temizliğine, mesafeye dikkat etmek lazım.

Ring 1 ve Ring 2. Ring 1’in içinde Nordre Follo, Ås ve Oslo var. Bu üç belediyede kurallar oldukça sıkı olarak sürmeye devam ediyor ancak bazı konularda açılma var: 

• Alışveriş merkezlerinde olmayan, müstakil alışveriş merkezleri açılıyor. 

• Evlerde ziyarete gitmemek tavsiyesi kaldırılıyor, ancak yine aynı anda en fazla beş misafir (evde yaşayanlara ek olarak) kabul edilebilecek. 

• Sosyal ilişkide bulunduklarımızın sayısı da sınırlı olmaya devam edecek. 

• Yuvalarda ve ilkokullarda kendi grubundan (“kohort”) olan arkadaşlar eve gelebilecek. Buna ek olarak aynı kohorttan olmayan arkadaşın eve gelmesine de izin var.

• Bu belediyelerde 20 yaşın altındaki çocuklar ve gençler organize spor ve boş zaman faaliyetlerinde katılabilecekler; futbol veya el topu antrenmanlarına ya da koro çalışmalarına katılabilecekler.

• Oslo’da Pazartesi’den itibaren liseler de sarı seviye geçecekler ve boş zaman kulüpleri içinde kurallarda hafiflemeler olacak.

Ring 2’deki belediyeler ise Asker, Bærum, Enebakk, Indre Østfold, Lillestrøm, Lunner, Lørenskog, Moss, Nesodden, Nittedal, Rælingen, Vestby ve Våler. Bu belediyelerde Carşamba gününden itibaren spor ve boş zaman faaliyetlerine izin var hem yetişkinler hem de çocuklar için. Bu belediyelerde ikamet edenler için spor merkezleri de açılacak. Alışveriş merkezleri hala kapalı olacak ancak bu alışveriş merkezlerinin içindeki yiyecek dükkanları, büfeler, Sağlık malzemeleri satan dükkanlar ve esas olarak yiyecek şeyler satan dükkanlar açık olabilecek.

3 Şubat’tan itibaren şu belediyeler Ring 2’nin dışında:Aurskog-Høland, Drammen, Horten, Lier, marker, Rakkestad, Råde ve Skiptvet. Bu belediyelerde ise, Norveç’in geri kalaninda geçerli olan kurallar geçerli olacak.

Kuralları tekrar edelim. Oslo’da geçerli olan kurallar şunlar:

• Dışarıda içki satışı yasak. Restoranlar ve benzeri yerler, alkol servisi yapmadıkları sürece açık.

• Tiyatro, sinema, konser, müze gibi, kültür ve boş zaman faaliyetleri sunan mekanlar kapalı.

• Kapalı mekanlardaki tüm aranjmanlar yasak.

• Yetişkinler için tüm boş zaman faaliyetleri iptal 

• Çocuklar ve gençler için boş zaman faaliyetlerine devam ediliyor ancak müsabakalar, yarışmalar, kupa karşılaşmaları ve turnuvalar yapılmıyor.

• Takside maske takmak zorunlu.

• Dükkanlar ve alışveriş merkezleri, müşteriler arasında 2 metre mesafeyi korumak ve gözcü (“vakthold”) bulundurmak zorunda.

Bunlara ek olarak, daha önceden koyulmuş olan şu önlemler devam ediyor:

• Evden çalışabilenler evden çalışmak zorunda.

• İş ve okul dışında, yakın olarak görüştüğün kişilerin sayısı bir hafta içinde 10’u geçmemek zorunda.

• Özel toplantılarda veya ziyaretlerde 10 kişiden çok kişi bir arada olmayacak. Bu kural hem kapalı hem açık mekanlar, hem çocuklar hem yetişkinler için geçerli.

Norveç’e girişler 28 Şubat‘a kadar hala yasak olmaya devam ediyor. Amaç yeni virüs mutasyonlarının Norveç’e girmesini önlemek.

Aşı ve sağlıkla ilgili diğer konular

Norveç’te şimdiye kadar sadece 200.000 kişiye aşının ilk dozu yapıldı. Oslo’da aslında haftada 63.000 aşı yapma kapasitesi var, ama bu hafta sadece 9394 doz aşı geliyor. Norveç’teki gecikme, Avrupa Birliği’ndeki gecikmeden kaynaklanıyor. Norveç’e Şubat ayında planlanandan 1 milyon daha az sayıda aşı gelecek. 

SV olarak aşı konusunda Oslo’ya ve Oslo’da da  da koronanın en çok yaygın olduğu bölgelere öncelik verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Örneğin Stovner bölgesi. Oslo‘daki salgın durdurulursa bütün Norveç’e faydası olacağını düşünüyoruz. Sağlık Bakanı daha önce bu öneriyi geri çevirmişti. Halk Sağlığı Enstitüsü de öncelikler konusunda aynı şekilde düşmeye devam ediyor.

Norveç’e gelen aşılar mutasyona uğramış virüse karşı da faydalı. Ancak Astra Zeneca aşısının Güney Afrika mutasyonuna karşı yeterince etkili olmayabileceği bildiriliyor. Nitekim İspanya gibi birkaç ülke daha Astra Zeneca aşısını 55 yaşın üstündekilere vermiyor. Geçtiğimiz hafta bu aşıdan 21.609 adet geldi Norveç’e. Bunların 65 yaş altındaki sağlık çalışanlarına verilmesi bekleniyor.

Bu arada Hindistan Afganistan’a aşı yolladı, 500.000 doz. Çin de Kamboçya’ya 600.000 aşı yolladı.

Virüsün İngiliz mutasyonlu hali korkuldu kadar hızlı bulaşmıyor. Danimarka’da yapılan analizlere göre bu yeni virüsün R-sayısı 0,99. Londra’dan alınan istatistikte ise bu sayı 1,30 ila 1,74 arasında. Yani Danimarkadan alınan bilgiler aslında oldukça pozitif

Bu arada diş eti hastalığı (periodonti) olanların, korona oldukları taktirde, yoğun bakıma girme şanslarının normale göre üç kat daha fazla ve ölme şanslarının da dokuz kat daha fazla olduğu belirtiliyor İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre. Bu bilgiyi Norveç Dişçiler Birliği veriyor.

Okul

Liselerde ve 10. sınıfta yazılı sınavlar kaldırıldı. Ama sözlü sınavlar olacak. Öğrencinin standpunktkarakter’i belirleyici olacak. Öğrenciler arasında, geçen sene hiç sınav olmadığı için, bunun haksızlığa yol açacağını iddia edenler var.

Yabancı kökenliler arasında korona

Aftenposten’da gördüğüm bir karikatürde, iki kadın karşılıklı yaya geçidinden karşı karşıya geçerken karşılaşıyorlar. Kadınlardan bir tanesi çarşaflı, yüzü açık. Öbür kadın ise çarşafsız, belli ki Norveçli bir kadını temsil ediyor. Onun yüzü ise maskeyle kapalı, diğer her yeri açık. Yani Norveçli kadın sorumlu bir kadın, çarşaflı olan ise sorumsuz bir kadın. 

Bence bu kışkırtıcı bir çizim, üstelik gerçeği de yansıtmıyor. Geçen gün küçük bir dükkandaydım. İçeride yaşlı bir kadın müşteri vardı. Küçücük dükkanda saatlerce maske takmadan oyalandı. Sonunda ikaz etmek zorunda kaldım. Yani bu işin çarşaf takmak ve takmamakla hiçbir ilgisi yok.

Yine yabancı kökenliler arasında korona oranının yüksek olması problematize ediliyor. Ancak bu eleştiriler ayrımcılık seviyesine ulaştı. Ancak bence bu bir etnisite sorunu olmaktan cok, sinifsal farklardan, gelir duzeyi, sosyo-ekonomik farklardan kaynaklanan bir durum. Beş çocukla tek başınaysan karantinaya girmek ya da izolasyona girmek kolay değil! Bir de Norveçli gençler 18 yaşından sonra evden ayrılırlarken, söz konusu gruplardaki gençler genellikle evlenene kadar aileleriyle birlikte yaşıyorlar. Bu da koronanın aile icinde yayılma hızını arttıran bir faktör. Nitekim Oslo’daki vakaların yarısı, virüsün aile fertleri arasında yayılmasıyla görülüyor. Ayrica, yabanci kokenli kisiler genellikle dusuk gelir gruplarinda ve insanlarla yüzyüze iletisimde olmayi gerektiren mesleklerde calisiyorlar.

Yine de elbette degisik dillerde bilgilendirme calismalari yapilmasi cok önemli. Örneğin Oslo Belediyesi’nin korona telefonumdan 23 dilde korona bilgisi alınabiliyor.

Norveç’te diğer konular 

Parlementoda geçtiğimiz sene devletten yardım olarak (“dagpenger”) günlük para alanların, tatil parası hakkı kazanmış olması kabul edildi. 200.000 kişi işsiz kaldığı için bu çok önemli bir konu tabii ki.

Kaynakça:

Aftenposten 8.14 Şubat

Www.fhi.no