Norvec’te teror

Yasanan olaylardan sonra Turklerin durumu

Sehrin merkezindeki bakanlik binalarina yonelik bombali saldiridan sonraki ilk saatler icerisinde herkes saldiriyi islamci teror gruplarindan birinin yaptigini dusundu. El Kaida’nin adi gecmeye basladi. Bu durum gocmenleri ve ozellikle musluman gocmenleri cok tedirgin etti. Konustugum Turklerin pek cogu ”Eyvah, yandik!” diye dusunduklerini ifade ediyorlar. Cunku bu Norvec’te ve Avrupa’da yabanci dusmanligini arttiran bir eylem olacakti. Nitekim bombanin ardindan genclerin kampta oldugu Utøya’da birilerinin genclere ates actigi haberleri gelmeye baslayana kadar gecen o kisa surede, muslumanlar lafla taciz edilmis. O sirada yaninda 4 yasindaki kiziyla Oslo’nun zengin bolgelerinden birinde yuruyen musluman bir kadin bugun gazeteye arkasindan ”Copluk!” diye bagirildigini anlatiyor.

Ancak olayin asiri sagci ve irkci bir Norvecli tarafindan yapildiginin anlasilmasindan sonra herkesin duygularinda buyuk bir degisim oldu: sok! Teroru El Kaida gibi orgutlere maletmeye alismistik. Onlarin davasini cok konusmustuk. Ancak simdi, sakin ve saygili insanlardan olusan Norvec toplumunda nasil olup da Norveclilerden biri boyle bir katliama girisebilmisti? Aramizdan biri nasil olup da muslumanlardan ve cok kulturlu bir Norvec’den boylesine nefret edebiliyordu?

Saniyorum kimi Turkler ya da genel olarak muslumanlar caninin bir Norvecli oldugu ortaya ciktiginda dogal olarak bir sekilde rahatladilar. Ancak bu ”oh olsun, cani onlardanmis” sekline hic donusmedi. Cunku Norvec’de Norvecli ahbaplariyla ve is arkadaslariyla huzur icinde bir arada yasayan pek cok Turk icin, konu onlar ya da biz degil; herkes bu toplumsal facianin hepimize, herseyden once demokrasiye yonetilmis bir darbe oldugunun farkinda. Zaten cani muslumanlardan once demokrasiye karsiydi; yoksa neden hedef olarak bir camiyi degil de politikanin kalbini ve gelecegin politikacilarini hedef secsindi?

Soğuk insanlar diye tanımlanan Norveçliler bir günde sıcak bir topluma dönüştü. Teröre, nefrete, kitlelerin katliamına karşı duran, barış ve demokrasiden vaz geçmeyeceğini bağıran insanlarıyla Norveç, tarihinde ikinci Dünya Savaşı'ndan beri ilk kez bu kadar çok insanın toplandığı büyük bir kalabalıkla karşılık verdi. Gocmenler de bu kalabaligin bir parcasi oldu. Gocmenler saldirilardan sonra siddete siddetle degil daha cok demokrasi talebiyle yanit veren bu uygar toplumun bir parcasi, Norvecli olmaktan gurur duyduklarini dile getirdiler.

Turkiye’de basinda takip edebildigim kadariyla tum Norvec ve tum Avrupa muslumanlardan nefret ediyor; muslumanlar muthis bir tehlike altinda gibi bir hava yaratiliyor. Butun Norvecliler irkciymis gibi bir hava yaratiliyor. Oysa biz burada yasayanlar, Norvec toplumunun bir parcasi olanlar, cocugu yuvaya okula gidenler, kendisi hastanede, devlet dairesinde, ozel sirkette.. calisanlar, hergun Norvecli dostlarimizla bir arada olanlar bunun dogru olmadigini biliyoruz. Kendimize de hem Turk hem Norvecli diyoruz; bundan gurur duyuyoruz.

Kanimca bu facia toplumdaki beraberlik ve aidiyet duygusunu guclendirdi. Bu hem Norvecliler hem de gocmenler icin gecerli.

Norvec’teki genel hava

Su anda toplum hala yas icinde. Olenlere ve yakinlarina saygi geregi bu toplumsal yas su an herseyden once insani boyutlariyla yasaniyor. Ornegin tum partiler normalde onumuzdeki hafta baslayacak olan secim faaliyetlerini iki hafta erteleme karari aldilar. Olayin ideolojik, politik ve toplumsal boyutlari ise yeni yeni tartisilmaya baslaniyor.

Toplumsal bir kutuplasmayi onlemek uzere, basbakan ve diger solcu politikacilar katliamin sorumlulugunu sagci partilerin sozculerine yuklemenin, onlarin soylemlerine baglamanin yeri ve zamani olmadigini vurguluyorlar.

Patlamadan sonraki anlarda Muslumanlara yoneltilen kotu davranislardan dolayi Norvec veliaht prensi tum muslumanlardan ozur diledi.

Ben iyimserim. “Tum muslumanlar terorist degil ama tum teroristler musluman,”lafi artik soylenemeyecek. Islami terore baglayan anlayisa son gelecek. Terorle dini bagdastirmaya bir son gelecek. Nasil simdi hic kimse Breivik icin “hristiyan terorist” demiyorsa, islami teror lafi da rafa kaldirilmali.

Avrupa’da cok kulturluluk bapsarisiz oldu, demeye bir son gelecek. Muslumanlar Avrupa’ya uymuyor, demeye bir son gelecek. Cunku bilinecek ki o zaman birileri bunu aliyor. Tipki Yahudilere yapildigi gibi o zaman muslumanlar Avrupa’dan atilsin diyor.

Norvec’te iktidar ortagi Sosyalist Sol Partisi’nin uyesi olan kendimi de sayabilecegim Avrupali politikacilar sorumluluklarinin farkina varacaklar. Avrupa’da yukselen milliyetcilik ve irkcilikla mucadele etmenin zorunlulugunu teslim edecekler, bu yolda somut adimlar atilmasi icin daha israrli olacaklar. Bu olay da her zaman oldugu gibi gosterdi ki “miliiyetcilik marazdan dogar, maraz getirir.” Cok kulturlulugun Avrupa icin sadece bir zorunluluk degil, ayni zamanda bir avantaj oldugunun alti cizilecek.